JEZIKOMANIJA: Čudesna orhideja - mala mahuna
Vanila je začin koji predstavlja fermentisane plodove različitih vrsta biljaka orhideja iz roda Vanilla.
Prava vanila obično se koristi kao cela mahuna ili se izdvajaju semenke. Drugi način korišćenja je prah, isitnjena mahuna koja se meša sa šećerom. Od prave vanile takođe može da se pravi VANIL-ŠEĆER koji je mešavina šećera i vanila ekstrakta. Ime VANILA potiče od francuskog i španskog naziva za „malu mahunu” - vanille (vainilla).
U srpskom jeziku postoje varijante oko naziva ovog često korišćenog začina: vanil-šećer, vanilin-šećer ili vanilin šećer.
Zabuna potiče od dileme oko toga da li „vanilin” shvatamo kao prisvojni pridev nastao od imenice VANILA, ili kao imenicu VANILIN, koja znači organsko jedinjenje, te ovo pitanje zalazi u domen koji nije jezičke prirode.
Ukoliko VANILIN shvatimo kao imenicu (a Rečnik Matice srpske za imenicu daje značenje: aromatična materija iz vanilinog ploda, koja se upotrebljava u proizvodnji slatkiša: vanilin-šećer, sitan aromatičan prah dobijen iz vanilinog ploda), onda ovo svakako treba pisati kao polusloženicu sastavljenu od dve imenice.
Pravopis nam, znači, nije rešio nedoumicu.
Možda je najbolje pisati vanil-šećer da ne bi dolazilo do zabune, ali ovaj oblik nije ustaljen u svakodnevnom govoru.
N. Mirković
