“Neobuzdani sklad” Agote Vitkai Kučera na sceni Srpskog narodog pozorišta

Abraham je rođen u Apatinu, pa je njegova veza sa ovdašnjom scenom neizbežna, ali ceo život je zapravo proveo u inostranstvu, istraživanju i proširenju svog muzičkog talenta, uz veliki broj intimnih i profesionalnih uspona i padova, u vreme kada je Evropa bila zahvaćena paklom svetskih ratova.

Predstava “Neobuzdani sklad”, nastala u saradnji Akademije umetnosti iz Novog Sada i Srpskog narodnog pozorišta, donekle podseća na predstavu “Pjaf marše” Kinge Mezei, u kojoj je dramaturgija primarno muzika francuske šansonjerke. Tako se i Agota Vitkai Kučera odlučila da publici Abrahamov život i rad predstavi njegovim kompozicijama, glumačkom igrom u stilu nemog filma i songovima, zajedno sa glumcima Ištvanom Kerešijem i Sašom Latinovićem. Scenski, predstava je dodatno animirana živim nastupom sastava “Klem end bend”, video animacijom sa dokumentarnim materijalima Srđana Radakovića, scenskim pokretom na kojem je radila Margareta Taboroši... Svi izvođači u frakovima u polucilindrima, oživeli su i vratili duh početka 20. veka, velikih promena u muzičko-scenskoj strukturi umetničkih dela, popularizaciji klasičnih i aktuelizaciji novog senzibiliteta, koji danas ima ukus dobrih, starih, ali za umetnost i umetnika, čini se uvek teških vremena.

Predstava “Neobuzdani sklad” ima i crte edukativnog karaktera, s obzirom n to da je Abrahamov rad ne toliko poznat široj publici sa ovih prostora, a svakako je ostavio traga na međunarodnim scenama. O tome svedoči i Abrahamova biografija, u kojoj se navodi da je ovaj kompozitor jevrejskog porekla (odakle dolazi veliki deo njegovih životnih nedaća u prvoj polovini 20. veka), studirao u Budimpešti, komponovao kamerna i simfonijska dela, a zatim operetsku muziku, po kojoj je stekao veliku popularnost. Od 1931. do 1933. boravio je u Berlinu, a zatim, dolaskom nacista na vlast, emigrirao u Beč, pa u Pariz i najzad u Njujork. Napisao je 13 opereta i muziku za više od 30 filmova. Važnija dela su mu: “Gospodin suprug”, “Viktorija i njen husar”, “Priča u Grand Hotelu”, “Bal u Savoju”, “Havajski cvet”...

U Srpskom narodnom pozorištu izvođene su njegove operete “Viktorija i njen husar” (1934) i “Bal u Savoju” (1970), zbog čega je “Neobuzdani sklad” svojevrstan omaž i prilika za nastavak kontinuiteta u nezi Abrahamovog dela, koje u predstavi Agote Vitaki Kučera pozitivno isijava.

Igor Burić