U KCNS obeležen jubilej Andreja Tarkovskog
U Kulturnom centru Novog Sada večeras počinje program posvećen jednom od najvažnijih reditelja u istoriji sedme umetnosti – Andreju Tarkovskom (4. april 1932 - 28. decembar 1986), čime će biti obeležena 85: godišnjica njegovog rođenja.
Na otvaranju (19 časova) biće prikazano Ivanovo detinjstvo, prvo dugometražno ostvarenje ovog legendarnog umetnika prepoznatljivog po specifičnoj poetici filmova, nekonvencionalnoj dramskoj strukturi, dugim kadrovima, sporoj kameri i vizuelnoj upečatljivosti.
„Tarkovski je za mene najveći, onaj koji je izmislio novi jezik, svojstven prirodi filma, jer hvata život kao ogledalo, kao san”, ocena je čuvenog Ingmara Bergmana.
Reditelj, scenarista, montažer, teoretičar filma... Tarkovski je verovatno najpoznatiji ruski filmski autor uz Ejzenštajna. Početkom pedesetih započeo je studij arapskog jezika u Moskvi, no ubrzo se ipak odlučuje za film, te upisuje filmsku školu VGIK u Moskvi. U to vreme upoznaje se s radom italijanskih neorealista, francuskog novog talasa, te redatelja kao što su Luis Bunjuel, Ingmar Bergman, Robert Breson, Andžej Vajda... Nakon nekoliko kratkih metara, među kojima i Parni valjak i violina, s kojim 1961. osvaja prvu nagradu na festivalu studentskog filma u Njujorku, prvo dugometražno filmsko iskustvo stiče upravo na Ivanovom detinjstvu, za koji će 1962. dobiti Zlatnoga lava na filmskom festivalu u Veneciji.
Četiri godine kasnije nastao je biografski film Andrej Rubljov o velikom ruskom ikonopiscu iz 15. veka. Nakon prve i jedine projekcije u Moskvi 1966, tadašnje sovjetske vlasti su ga prisilile da film nekoliko puta menja te je nastalo nekoliko verzija različitog trajanja. Na kraju će, 1969, Rubljov ipak biti prikazan na Kanskom festivalu, gde je osvojio nagradu FIPRESCI. Do danas, taj film je stekao status jednog od najboljih ostvarenja u istoriji filmske umetnosti. Adaptacija romana ruskog pisca Stanisava Lema Solaris pojavljuje se 1972. i za taj film, koji se smatra jednim od najboljih izdanaka SF žanra, dobija nagradu žirija u Kanu.
Istovremeno se nastavljaju problemi Tarkovskog sa sovjetskim cenzorima, zbog čega će nekoliko njegovih potonjih filmova ili više puta morati da menja ili ih čak neće ni završavati. U međuvremenu se više okreće teatru, pa je na scenu postavio i Šekspirovog „Hamleta”. Početkom osamdesetih je prebegao na Zapad, gde će u Londonu, u Royal Opera House, 1983. režirati operu „Boris Godunov” Modesta Musorgskog. Pripremajući novi film Žrtva, 1984. je na konferenciji za novinare saopštio da se više nikad neće vratiti u Sovjetski Savez. Krajem te godine dijagnostikovan mu je neizlečiv rak pluća od kojeg je i preminuo 28. decembra 1986. u Parizu gde je bio na lečenju.
Program posvećen jubileju Andreja Tarkovskog u Kulturnom centru Novog Sada biće nastavljen sutra, 5. aprila, prikazivanjem (19 časova) filma Ogledalo. Kroz kompleksno obrađenu porodičnu priču on je ovde preneo na film i ukupnu istoriju Rusije od doba pre Drugog svetskog rata do početka sedamdesetih godina prošlog veka. U filmu je koristio pesme i naraciju svog oca, priznatog pesnika i prevodioca Arsenija Tarkovskog, a u manjim ulogama se pojavljuju i njegova majka, kao i druga supruga, Larisa. Finale omaža je u četvrtak, 6. aprila, kada će od 18 časova biti prikazan kultni Andrej Rubljov. Suorganizator programa je Srpska asocijacija predavača i poštovalaca ruskog jezika, literature i kulture.
M. Stajić