DO 27. OKTOBRA IZLOŽBA KNJIGA PAVLA BELJANSKOG u SPOMEN-ZBIRCI Mala mapa beskraja

Biblioteka čuvenog diplomate i filantropa, koju su njegovi naslednici poklonili 1966, skoro u celosti obuhvata knjige na stranim jezicima sa evropskog kulturnog područja iz perioda od sredine 18. do sredine 20. veka, sa izuzetkom malog broja knjiga domaćih autora. Najbrojnija su izdanja iz oblasti istorije, istorije umetnosti i književnosti, te prava i diplomatije kao polja stručnog interesovanja diplomate.

– Zbirku knjiga Pavla Beljanskog čini 400 odrednica, i ova biblioteka-arhipelag može se posmatrati kao mala mapa beskraja. Taj beskraj uključuje koncentrične krugove rasta i razvijanja ukusa i interesovanja jednog intelektualca starog kova: vlasnik ove biblioteke posedovao je knjige iz oblasti književnosti i istorije, prava i diplomatije, religije i etnologije, istorije umetnosti i astronomije, filozofije i matematike – reči su prof. dr Vladislave Gordić Petković,. – Dakako, biblioteka Beljanskog svedoči o uticajima okruženja u kojima je živeo i delovao, o temeljnom poznavanju evropskih jezika i kultura, o nivoima znanja i kompetencija kakvi se danas retko sustiču u ličnostima koje plediraju na titulu simbola svoje epohe.

Tipično za svet intelektualaca svog vremena, kako ističe redovna profesorka Filozofskog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, Pavle Beljanski ponire u istraživanja drevnih civilizacija, starih kultura, novih tumačenja tradicije i novih načina pisanja, njegov izbor dela koja će sačiniti njegovu privatnu biblioteku svedoči o zanimanju za okvire renesansnih tema, srednjovekovne istorije i savremene umetnosti. Isto tako, on je i posvećen istraživač biografija slavnih ličnosti, vladara, careva i carica, političara, diplomata, intelektualaca....

Književna riznica

U književnoj riznici Beljanskog je, recimo, Betovenova biografija iz pera Eduara Erioa, i studiju o Danteu Morisa Paleologa. U njoj su i dela Žorža Lakur-Gajea, francuskog istoričara, povest o ruskoj carici Aleksandri, autobiografija Lava Trockog, takođe i francuski prevod Don Kihota (uz original na španskom), dela Ipolita Tena i La Fontenove basne, dela Adama Smita, Benedeta Kročea, povest o engleskoj kraljici Viktoriji, biografija Meri Tjudor,  drama u stihovima Edmonda Rostana, knjige o Dostojevskom iz pera Andre Žida, Andre Levansona i Nikolaja Berđajeva, Plutarhovi Uporedni životi na francuskom, Kazanovini memoari, biografije Bajrona, Šelija i Dizraelija iz pera Andrea Moroa...

– Mnogi autori koje je Beljanski čitao i čije je knjige sačuvao kao da su intimna projekcija erudicije i imaginacije za kojima je žudeo ovaj kolekcionar i diplomata – ukazuje prof. dr Vladislava Gordić Petković. – Izbor knjiga svedoči kako o duhovnim aspiracijama, tako i o nužnosti samousavršavanja. Nikako ne nedostaje, međutim, onih biranih dela koji će poslužiti kultivisanju uzvišene dokolice. U ovoj zbirci sačuvane su knjige pisane i štampane na srpskom, italijanskom, nemačkom, francuskom i engleskom. Arhipelag naslova i tema, okean značenja, bezmerje jedne privatne riznice za večnost, sve bi to mogli biti nimalo patetični imenitelji bibliofilskog napora jednog velikana.

Autorka izložbe je Milica Orlović Čobanov, dizajna postavke potpisuje dr um. Dragana Vilotić, publikacija je rad Veljka Damjanovića, a prateći materijal Jovane Bošnjaković. Postavka će moći da se obiđe do 27. oktobra.

M. Stajić