Obilazak Gibraltara na Dunavu na Svetski dan turizma

Iako je juče osvanuo prilično hladan i tmuran dan, zainteresovanih za promotivnu turu kroz podgrađe i Petrovaradinsku tvrđavu nije manjkalo.

Po rečima Biljane Milošević iz Udruženja turističkih vodiča, koja je bila zadužena za obilazak Tvrđave i podgrađa, želeli su da zainteresovanima priušte lepo razgledanje, te na taj način proslave „svoj dan”. Promotivne ture, kaže, organizuju zajedno s Turističkom organizacijom Novog Sada.

Iako mu je poznato kad se obeležava Svetski dan turizma, Željko Višnjić je prošle godine kasno čuo za obilazak, pa se ovog puta na vreme s porodicom prijavio za šetnju po Tvrđavi. Za razliku od njega, Milica Jovanović navodi da je za promotivne ture saznala u našem listu i da je i ranije želela da se prijavi.

– Želela sam da s vodičem, uz stručno vođenje, obiđem Petrovaradinsku tvrđavu, ali nisam uspevala da se na vreme prijavim – napomenula je Milica Jovanović. – Živim u Petrovaradinu, ali ga ne poznajem onoliko koliko bih želela.

Obilazak Gibraltara na Dunavu, kako Petrovaradinsku tvrđavu često nazivaju, uvek je interesantan jer, ko ne voli priče o utvrđenjima, ratnim strategijama, prošlim vremenima, ali i legende i mitove? Osim toga, iako je Petrovaradinska druga po veličini tvrđava u Evropi, u mnogo boljem stanju je od one najveće, u Francuskoj.

Nakon sastanka kod Vojne bolnice i priče o nastanku tog objekta, promotivna tura kroz Petrovaradin počela je šetnjom kroz podgrađe. Taj stari deo Petrovaradina nalazi se u donjem delu Tvrđave i okružen je šančevima, koji su nekada bili ispunjeni vodom. U podgrađu su živeli oficiri i njihove porodice, kao i svi koji su u Tvrđavi radili.

Nekadašnji franjevački manastir ukinut je naredbom prestolonaslednika Josifa Drugog 1772. godine, kada je adaptiran u vojnu bolnicu, koja je, kako je Biljana Milošević objasnila, jedinstvena u Evropi po tome što od otvaranja do danas neprekidno radi i nije menjala funkciju. U podgrađu su još i Glavna maltarnica, zgrada Šajkaškog bataljona, zgrada Dvorskog komornog komesara, Vojna apoteka, Beogradska kapija, kao i niz drugih objekata. U prvoj polovini 18. veka nastali su: Komanda tvrđave, Magistrat, Biskupska rezidencija, Građevinski magacin i Glavni arsenal.

Podzemni hodnici i puškarnice

Od Crkve Svetog Jurja, koja je građena od 1701. do 1714. godine, do Gornjeg grada ima ukupno 214 stepenika. Taj verski objekata jedinstven je i po tome što su zvona sačuvana, odnosno nisu pretopljena za municiju, što je bilo karakteristično u to doba. Interesantan je i podatak da u samoj Tvrđavi ima 16 kilometara podzemnih hodnika, kao i 12.000 puškarnica.

Smatra se da je u vreme gradnje Petrovaradinske tvrđave tu bilo najveće evropsko groblje jer je više vojnika stradalo od bolesti i raznih nedaća nego u borbama.

Prilikom šetnje kroz Podgrađe „bode oči” to da su objekti koji pripadaju vojnom garnizonu u lošem stanju.

– Petrovaradinska tvrđava je građena od 1692. do 1780. godine, punih 88 godina – objasnila je Biljana Milošević. – Posle bečko-turskih ratova, kada su Osmanlije potisnute 1691. godine, rešeni da im ne dozvole da se vrate, Austrijanci su odlučili da sagrade tvrđavu. To mesto su izabrali jer je to jedina stena na Dunavu, s koje se pruža pogled na okolinu, te je pregled situacije dobar, a nalazi se na mestu gde su nekad bila utvrđenja, tako da je novi objekat, zapravo podignut na temeljima starih građevina.

Takozvana Gornja tvrđava, iako najčešće posećena, predstavlja najmanji, ali najviši i strateški najvažniji deo, odakle je 18. oktobra 1692. godine započeta gradnja. Austrijskoj monarhiji je trebala moderna tvrđava s više odbrambenih bedema zvezdastog oblika.

Izgrađena na 122 hektara, na uzvišenju koje dominira okolinom, bila je neosvojiva za tadašnju ratnu tehniku i već tada je dobila naziv Gibraltar na Dunavu. Kao isključivo vojni objekat, Petrovaradinska tvrđava služila je sve do 1948. godine. Pod zaštitu države stavljena je 1951. godine, od kada predstavlja kulturni i turistički objekat.

J. Vukašinović