PROŽIMANJE EVROPSKIH NOTA I ZVUKOVA SA NAŠIH PROSTORA Crkva Svetog Spasa biće podijum muzičkog festivala u Prizrenu

Pod otvorenim nebom, u atrijumu koji čine nedovršene zidine iz 19. veka oko te crkvice posvećene Vaznesenju Gospodnjem, ove godine nastupiće ansambli Rubens Rosa iz Bazela, Camerata musica antiqua iz Italije i Musica profana Mađarske. Prva dva pojaviće se prvi put pred publikom u Prizrenu, dok je Musica profana debitovao 2019. godine na pozornici crkve ispod gradske tvrđave Kaljaja.

Čast da otvori deveto izdanje specifičnog po mnogo čemu festivala imaće istoimeni festivalski ansambl Medimus, čija osobenost se ogleda u tome da se njegovi članovi okupljaju nekoliko dana pred početak manifestacije i pod okriljem manastira Svetih Arhangela uvežbavaju program za koncert. Jedan od članova ansambla Medimus je umetnički direktor festivala, profesor na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu i doajen laute u Srbiji dr Darko Karajić koji kaže da festival ima nemerljiv značaj za njega i da ostavi srce svaki put na tom terenu.

- Medimus je jedinstven festival na ovim prostorima zato što je interpretacija srednjovekovne muzike, bilo da je evropska ili naša, njegov glavni stilski koncept - kaže Karajić. - Doduše, počeli smo diskretno malo da pomeramo repertoar ka sadašnjosti pa se tako već na njemu mogu čuti zvuci ranog baroka i visoke renesanse. Nastavićemo s ubacivanjem drugih epoha zato što ćemo na taj način imati veći izbor ansambala  koji će moći da učestvuju. Ove godine i Medimus ansambl, koji je uvek forsirao srednjovekovni zvuk sa primesama naših starih muzičkih zapisa, još od Kir Stefana Srbina i drugih, preći na francuski rani barok. Branislav Rakić, naš proslavljeni tenor koji živi decenijama u Parizu i u najjačoj ligi muzičara nastupa, će nam pokazati muziku francuskog ranog baroka, konkretno Mišela Lambera.

Ideja pokretača festivala jeste da se u jedinstvenom ambijentu atrijuma srednjovekovnog hrama Svetog Spasa u Prizrenu, koji je  bio i prestonica cara Dušana, zvucima srednjovekovnih instrumenata, kostimima, pesmom i igrom oživi atmosfera tamošnjeg srednjovekovnog srpskog dvora, koji je ugošćavao muzičke grupe iz cele Evrope. Kao inspiracija poslužio im je prizrenski muzičar Dragan, za kog se zna da je još 1335. svirao na dubrovačkim trgovima, a 1346. izvodio  Carsko kolo na krunisanju cara Dušana u Skoplju. Zabeleženo je da se na dvoru cara Dušana, pred carem, vlastelom i gostima često igrala igra „Kosači“. Igru je  muzikom pratio Dragan Prizrenac svirajući trumpetu, a pratili su ga lautari i bubnjari.

U nastojanju da se kroz ovaj festival predstavi naše srednjovekovno, ali i evropsko muzičko nasleđe, dosadašnji učesnici su i bili s različitih meridijana. Nastupali su muzičari iz Srbije i regiona - Hrvatske, Slovenije, domaći umetnici koji se bave i duhovnom muzikom kao što je Divna Ljubojević, svetski poznati muzičari kao što je Edin Karamazov.

Posebnost festivala je i mesto na kom se održava – srednjovekovna crkva u carskoj prestonici iz tog doba. To nikoga ne ostavlja ravnodušnim.

- Mislim da je reakcija na festival vrlo pozitivna i da su uglavnom svi iz muzičkog sveta čuli za njega - kaže Karajić. - Siguran sam da za ansamble iz Srbije činjenica da se održava u crkvi Svetog Spasa ima fatalnu dimeziju u pozitivnom smislu, ali i za one koji dolaze iz inostranstva kao što je bio prošle godine profesor Mark Lemon, najbolji lautista na svetu.  Oni imaju prilike stalno po Evropi da osete takve ambijente, ali su zaista bili prijatno iznenađeni onim što su videli u Prizrenu. Na svakog ko dođe sa strane crkva Svetog Spasa  ostavi  dubok utisak.

Ove godine ansambl Medimus činiće, pored Darka Karajića, tenor Branislav Rakić i lautista Andrej Jovanić, te Boris Bunjac koji svira udaraljke. “Medimus ansambl svake godine menja sastav. Već nekoliko godina zaredom Boris Bunjac i ja sviramo zajedno. Ranije su nastupali i pokojni Veljko Nikolić - Papa Nik, Žorž Grujić, kao i slovenački muzičar Janez Jocif, koji je najviše upućen u estetiku i interpretaciju srednjovekovne muzike. Kada nam okolnosti dozvole u manastiru Svetih Arhangela, gde nam je otac Mihajlo domaćin, pripremamo nastup. Kostur napravimo van Prizrena. U taj nekadašnji carski grad dođemo koji dan ranije i vežbamo. Praktično se program koncerta stvara na terenu i u tome je lepota i uzbudljivost ovog posla. To što kao umetnički direktor sviram može se posmatrati kao sukob interesa, ali za mene je to ogromno zadovoljstvo i dok mogu, trudiću se da sviram”, kaže  Karajić.

Medimus je nosilac nagrade za najbolji festival od regionalnog značaja u 2018. godini, koji dodeljuje časopis Muzika klasika. Po Karajićevim rečima, to priznanje svima je bilo  vetar u leđa, i dalo snage i volje da grabe hrabrije i jače napred. Organizatori festivala su Društvo prijatelja manastira Svetih Arhangela, Dom kulture „Gračanica“, Fondacija Sveti arhangeli, a pokrovitelj  Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije.

Z. Milosavljević