MEĐUNARODNI MESEC BORBE PROTIV RAKA DOJKE Karcinom koji uzima najviše žena

- Takođe, rak dojke je jedan od vodećih uzroka prevremene smrti kod žena u Srbiji i meren godinama izgubljenog života, karcinom dojke je na trećem mestu kao uzrok smrti kod žena starosti od 45. do 64. godine, posle cerebrovaskularnih bolesti i ishemijske bolesti srca – kažu u Institutu za javno zdravlje Vojvodine.

Oktobar se, kao Međunarodni mesec borbe protiv raka dojke, obeležava u mnogim zemljama širom sveta, kako bi se skrenula pažnja na rasprostranjenost ove bolesti i podigla svest o značaju prevencije, ranog otkrivanja i pravovremenog započinjanja lečenja osoba obolelih od karcinoma dojke.

Kada se otkrije na vreme, rak dojke je izlečiv u više od 90 odsto slučajeva, jer su tada terapijske mogućnosti veće i lečenje efikasnije, čime se podiže kvalitet života obolelih žena. Rak dojke predstavlja vodeći uzrok obolevanja i umiranja od malignih bolesti širom sveta.

- Danas postoje čvrsti dokazi da su najvažniji faktori rizika za nastanak karcinoma dojke pored ženskog pola, starije životno doba, genetska predispozicija, dužina reproduktivnog perioda, broj porođaja, godine pri rođenju prvog deteta, gojaznost, pušenje, egzogeni estrogeni, konzumacija alkohola, proliferativne bolesti dojke, karcinom kontralateralne dojke ili endometrijuma, izloženost zračenju, fizička neaktivnost i uticaj geografskog podneblja – navode u Institutu.

Projekat „Prva mamografija”

Pokrajinski sekretarijat za zdravstvo AP Vojvodine finansira Projekat „Prva mamografija” od juna 2019. godine prvenstveno u seoskim sredinama. Sprovođenje mamografije je započeto jednim mamografskim autobusom, a od 2020. godine sa dva mamografska autobusa. Učesnici u projektu su Univerzitetski klinički centar Vojvodine, Institut za onkologiju Vojvodine i Institut za javno zdravlje Vojvodine. Od juna 2019. do 2022. godine ukupno je urađeno 14.838 mamografija, pri čemu je dijagnoza malignog tumora dojke postavljena kod 123 žene (0,8 odsto). Uspostavljena je linija skrininga i žene sa postavljenom dijagnozom upućuju se direktno u Institut za onkologiju Vojvodine, hirurgu onkologu, sa ciljem da od datuma skrininga do započinjanja terapije (operacija ili hemioterapija) prođe manje od 35 dana.

Neke od ovih faktora nije moguće menjati, dok na druge može da se utiče. Visoka učestalost obolevanja od raka dojke mora u izvesnoj meri da se pripiše činjenici da do danas nisu otkriveni ili do kraja razjašnjeni svi uzroci njegovog nastanka, što dodatno naglašava da je, pored mera primarne prevencije, od ključnog značaja rano otkrivanje raka dojke. Rak dojke se kod znatnog broja žena u Srbiji otkriva kasno. Studije su pokazale da je u Srbiji kod manje od trećine žena (28,4 odsto) dijagnostikovan maligni tumor koji je manji od 2 cm i lokalizovan je na tkivu dojke.

Nažalost, studije su pokazale da je kod skoro 50 odsto žena njegova veličina bila preko 2 cm, sa već postojećim bližim ili udaljenim metastazama, što može predstavljati jedan od razloga velike smrtnosti žena obolelih od raka dojke u Srbiji. Imajući ovo u vidu, kao jedina efikasna mera za smanjenje stope umiranja od ove bolesti je rano otkrivanje, odnosno sekundarna prevencija.

- Otkrivanjem raka dojke u ranoj fazi bolesti znatno se povećava uspešnost lečenja. Pravovremenom primenom odgovarajuće savremene terapije i daljim kontinuiranim tretmanom, moguće je znatno unaprediti zdravstveno stanje i kvalitet života obolelih žena – podsećaju u Institutu.

Organizovani skrining raka dojke se kontinuirano sprovodi u ukupno 35 opština na teritoriji Republike Srbije u kojima se mamografsko snimanje obavlja u zdravstvenim ustanovama i dodatno u 21 opštini u kojima se snimanje vrši pokretnim mamografom. Na organizovani skrining raka dojke pozivaju se žene starosti od 50 do 69 godina i predviđeno je da se radi svim ženama navedenog uzrasta na dve godine.

LJ. P.