Iz štampe izašla sva tri toma Enciklopedije Srpskog narodnog pozorišta

Time je, sa više od 5.300 enciklopedijskih jedinica, zaokružen ovaj jedinstven izdavački poduhvat, izuzetno važan ne samo za SNP već za ceo srpski pa i mnogo širi teatarski prostor.

– Reč je o prvoj enciklopediji jednog pozorišta u Srbiji, koja je obrađuje jako važan period za istoriju Srpskog narodnog pozorišta, ali i za istoriju teatra uopšte. Pred nama je, dakle, velika i važna pozorišna hronika, koja je u ovom trenutku omeđena dvema godinama - 1861. i 1986, ali se nadam da ćemo u skoroj budućnosti uspeti da formiramo novu redakciju koja bi nastavila rad obrađujući građu od 1986. pa na ovamo, kako bi se u perspektivi objavili novi tomovi – kaže za „Dnevnik” zamenik upravnika SNP-a dr Zoran Đerić.      

Ideja o potrebi da SNP dobije svoju enciklopediji rodila se na stogodišnjicu najstarijeg pozorišta kod Srba, zaslužnog i za osnivanje Hrvatskog narodnog kazališta i Narodnog pozorišta u Beogradu. Dakle, 1961. godine. Međutim, prva redakcija oformljena je tek 1972, a činili su je Dušan Popović, kao glavni i odgovorni urednik, prof. dr Božidar Kovaček, koji je bio nosilac naučnoistraživačkog projekta, urednici Miloš Hadžić, Luka Dotlić i Vlada Popović, te mr Miroslav Radonjić, kao sekretar redakcije. Ta prva redakcija koncipirala je ovo značajno izdanje, sačinila azbučnik i uz pomoć stotinak saradnika otpočela obradu enciklopedijskih jedinica. Ogledna sveska, koja je prikazivala kako bi trebalo da izgledaju odrednice Enciklopedije SNP-a, objavljena je 1975. godine

Nažalost, rad na Enciklopediji Srpskog narodnog pozorišta obustavljen je 1989. godine, velikom krizom pred raspad Jugoslavije. I tek 2011. godine, u povodu 150. rođendana teatra, ponovo je pokrenuta realizacija tog izuzetno važnog projekta. Međutim, kada je rad konačno nastavljen, sve do tada prikupljeno i obrađeno trebalo je uneti u računare. Jer, tehnologija je napredovala, a odrednice su mahom bile iskucane pisaćom mašinom ili čak u rukopisu, sa intervencijama autora, koje nijedan skenr nije prepoznavao. I, što je najvažnije, te stare odrednice su morale biti dopunjene, a pratilo ih je i pisanje novih, budući da je umesto prvobitno planiranog veka postojanja i rada Srpskog narodnog pozorišta sada pokriveno 125 godina.

Osim biografskih činjenica o glumcima, pevačima, baletskim igračima, muzičarima, rediteljima, koreografima, dirigentima, dramaturzima, scenografima, kostimografima, članovima uprave i tehničkog osoblja najstarijeg profesionalnog teatra u Srba... Enciklopedija sadrži i podatke o istoričarima pozorišta i kritičarima koji su pisali o SNP, zatim dobrotvorima i drugim ljudima i institucijama koji su uticali na rad teatra, a tu su, naravno, i detalji o svim predstavama izvedenim u posmatranom periodu, dakle od 1861. do 1986. Pri tome su za predstave dati i originalni nazivi, podaci o prvim izvođenjima u svetu, u našim teatrima i u SNP-u, sa popisom svih učesnika, broja gledalaca...

Naravno, tu su i uvodno slovo o Srpskom narodnom pozorištu, kao i posebni tekstove o Drami, Operi i Baletu SNP-a, te je Enciklopedija pravi putokaz za razumevanje istorije ovog teatra. Prvi tom inače obuhvata odrednice od A do I, drugi od J do Plj, dok su u trećem sabrane odrednice od Po do Š. U međuvremenu je, naravno, nastavljeno elektronsko ažuriranje svih podataka, sve do do današnjih dana.

– U elektronskom obliku postoje manje-više svi podaci, samo ćemo ih permanento proveravati i, naravno, dopunjavati novim ulogama, nagradama... Ali, u jednom trenutku se i tu mora staviti tačka. Jer, znamo koliki je problem predstavljalo to pomeranje granice, pošto su svi hteli da se nađu u Enciklopediji, pa se zato toliko dugo na nju i čekalo. U svakom slučaju, dobro je da je ovaj posao urađen, ali sada nam je potreban taj novi uređivački tim, sastavljen uglavnom od mlađih teatrologa uz podršku ovih iskusnijih, koji bi propratio i sve ostalo što je važno po određenim oblastima, poput drame, opere, baleta... od 1986. na ovamo, odnosno u prvom koraku do 2011, čime bi se period koji pokriva Enciklopedija zaokružio na 150 godina. Naravno, za takav poduhvat moramo dobiti podršku ne samo kuće, nego i Grada, Pokrajine i Republike, kako bi se taj obiman posao mogao uraditi na odgovarajućem nivou – zaključuje Đerić.       

M. S.