Priče iz Muzeja Vojvodine - Nakon više decenija organizovana evropska konferencija i izložba
Nakon 25 godina od poslednjeg Kongresa za slovensku arheologiju, koji je održan 1996. godine u Velikom Novgorodu, u Rusiji, Muzej Vojvodine iz Novog Sada biće domaćin evropske konferencije “Sloveni i njihovi susedi u prvom milenijumu nove ere” koja će biti organizovana od 4. do 10. oktobra u Skupštini AP Vojvodine.
Pratiće je izložba “Dunavske igre prestola - pad i uzdizanje varvara”, čiji su autori Stanko Trifunović, Jelena Đorđević, Ivana Pašić, mr Vojislav Đorđević i Marija Ćuković, a koju građani mogu da pogledaju do 10. oktobra (osim u periodu od 4. do 7. oktobra) u Muzeju Vojvodine (Dunavska 25).
Kako objašnjava jedan od autora izložbe Stanko Trifunović organizovanje konferencije u Evropi, po prvi put nakon dve i po decenije, koja se bavi slovenskom arheologijom je izuzetno značajno o čemu i svedoči podatak da je prijavljeno više od 100 učesnika iz 17 zemalja Evrope.
- Želja nam je da se kongresi na ovu temu ponovo redovno održavaju, jer su se tokom 25 godina promenile mnoge generacije naučnika, a ima i brojnih pronalazaka - kaže Trifunović. - Na konferenciji, koja je pre svega namenjena stručnjacima, biće predstavljeni referati o novim istraživanjima kako bi se napravio presek saznanja i rezultata. Nakon više godina istraživanja i zahvaljujući aktivnoj saradnji s eminentnim institucijama u Rusiji predložili smo da se stručnjaci ponovo okupe i posebna nam je čast što je baš novosadski Muzej dobio izuzetnu priliku da organizuje tako veliki događaj u svetu nauke.
Izložba “Dunavske igre prestola - pad i uzdizanje varvara” je zamišljena kao prateći program konferencije, na kojoj je predstavljena pre svega materijalna kultura varvarskih naroda: keramički lonci, čelično oružje, metalni i drugi nakit kao i predmeti iz svakodnevne upotrebe, poređanih hronološki, od prelaza starog u novu eru do kraja prvog milenijuma nove ere srpskog Podunavlja. Kako objašnjava Trifunović s kolegama nije imao ni malo lak zadatak, jer je reč o složenoj izložbi, koja treba da da presek dosadašnjih saznanja, a koja se na tu temu organizuje prvi put nakon 30 godina.
- Nastojali smo da izložba bude interesantna dvema vrstama posetilaca: naučnicima, koji sve posmatraju „stručnim okom“ tragajući za posebnim detaljima i građanima kojima je potrebno prikazati „pitku“, jasnu i jednostavnu priču o narodima koji su živeli na ovom području – pojašnjava naš sagovornik. – Na izložbi namerno nisu izdvojeni posebni eksponati jer smo želeli da prikažemo „običan“ život tih narod koji su učestovali u tako važnim istorijskim događajima. Iako postavka predstavlja srpsko Podunavlje ona se ne odnosi samo na Slovene, već na brojne druge učesnike složene situacije koja se zbivala do prvog milenijuma nove ere.
Reč „varvar“ uglavnom ima negativo značenje – divljak, nekulturan, necivilizovan. U figurativnoj upotrebi, varvar može biti referenca za brutalnu, okrutnu, ratobornu i bezosećajnu osobu. Reč je grčkog porekla, a za Rimljane i Grke ona nije imala tako ružno značenje, već se odnosila na „stranca ili onog koji ne govori našim jezikom“. Kako objašnjava Stanko Trifunović varvari su u stvari na ovim prostorima bili “domaći”, a Rimljani su ti koji su bili „stranci“ jer su ih pokoravali kako bi proširili svoju teritoriju i zauzeli strateški važna područja.
Postavka je zanimljivog i primamljivoga naziva inspirisanog mega-popularnom televizijskom serijom („Igra prestola“ - „Game of trones“). Kako objašnjava Trifunović bilo je smisla nadenuti taj naziv jer se zaista radio o nekoj vrsti „igre“ odnosno borbe za „presto“ jer narod koji je kontrolisao srednje Podunavlje kontrolisao je i veliki deo Evrope.
- Zbog toga je Rimsko carstvo nastojalo da ima izlaz na Dunav, reke koja je uvek imala veliki strateški značaj. Otuda ta “igra prestola” jer su se svi otimali da zadrže ili osvoje najbolju poziciju na Podunavlju - kaže Trifunović. – Drugi deo naziva „Pad i uzdizanje varvara“ ukratko opisuje šta se dešavalo s tim narodima. Varvari, kao što su Sloveni, Huni, Avari, Mađari, Bugari, su prvo bili pokoreni, ali su potom uspeli da se oslobode Rimskog carstva i da oforme svoje države. Rimsko carstvo je polako gubilo teritorije, razni narodi su se doselili na ovo područje, stvarali kneževine, kraljevine i carevine, neki su nestali, a zanimljivo je da neki od njih i danas imaju svoje države kao što su Srbi, Bugari, Mađari. Taj buran period završio se do kraja prvog milenijuma nove ere kada je stvoren i temelj hrišćanske Evrope, odnosno do kada su svi narodi pokršteni, a poslednji među njima Mađari.
Silvia Kovač
