Manastir Petkovica – reprezent kasne srednjovekovne crkvene umetnosti
Predanje kaže da je Manastir Petkovicu u prvoj polovini 16. veka, podigla Jelena, udovica despota Stefana Štiljanovića, kao zadužbinu u kojoj se zamonašila.
Prvi pisani podatak koji govori o starosti manastira je godina njegovog živopisanja – 1588, zabeležena na zidu hrama. Postoji i saznanje da je u 17. veku, u vreme vladavine osmanskih Turaka Sremom, Sinan beg hteo da poruši opustele manastire Petkovicu i Kuveždin i da građevinski materijal iskoristi za zidanje svog prebivališta u Sremskoj Mitrovici.
Patrijarh srpski Pajsije je novcem uspeo da spreči taj naum i sačuva manastire. Zna se i da je od sredine 18. veka Petkovica bila metoh Manastira Šišatovac, da je manastirska crkva imala ikonostas i crkveni inventar kao što su ikone, odežde i knjige. U vekovima koji će uslediti, istorijske prilike su uticale na promenu stanja manastirskih građevina i imovine, ali ispostaviće se da je, u odnosu na ostale fruškogorske manastire, crkva Manastira Petkovica u najvećoj meri sačuvala prvobitni izgled.
Dvadesetih godina 20. veka, manastir je dugo bio napušten i zbog nebrige urušen. Njegova sveobuhvatna obnova započela je početkom 21. veka, dolaskom igumanije Antonine. Manastirski konaci su novijeg datuma. Izgrađeni su paraklis Sv. Fotine sa Jakovljevim bunarom i prodavnica suvenira, a na izvoru Sv. Petke gradi se kapela posvećena Sv. Petki i Mariji Magdaleni. Na manastirskom imanju je i poribljeno jezero.
Manastirska crkva posvećena je Svetoj Petki (27. oktobar). Njeno zidno slikarstvo delo je trojice žičkih monaha s kraja 16. veka, iz vremena igumana Akakija. Živopis, neosporno velike vrednosti, reprezent je srpske kasne srednjovekovne crkvene umetnosti, očuvane u Fruškoj gori zahvaljujući nikad prekinutim kulturnim vezama sa središnjim srpskim teritorijama. Po lepoti se ističe deo zidnog živopisa u oltarskoj poluapsidi, na kojem je prikazana Bogorodica sa Hristom i arhanđelima Mihajlom i Gavrilom.
Ikonostas iz prve polovine 18. veka, koji je manastiru darovao Milenko Vučković, uništen je tokom Drugog svetskog rata. Sačuvani je krst sa ikonostasa (sada u Muzeju crkvene umetnosti u Sremskoj Mitrovici) i dve ikone (sada u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu). Savremeni ikonostas iz druge decenije 21. veka rezbario je Milorad Jovančić, a oslikala ga je Borka Jovančić.
Pored hramovne slave, u manastiru se slavi Nedelja Mironosica (treća nedelja od Vaskrsa) i Nedelja Žene Samarjanke (peta nedelja od Vaskrsa). Susret Isusa sa Samarjankom (u pravoslavnoj tradiciji Fotina) kod Jakovljevog bunara, zabeležen u Jevanđelju po Jovanu, u manastiru ima veliki značaj.
Više informacija o fruškogorskim manastirima, možete saznati klikom ovde.
(marketinški tekst)
