Radovi Aleksandra Deroka iz zbirke SANU u Narodnom muzeju u Zrenjaninu

Deroko je 1984.godine poklonio 129 svojih dela – uz 19 slika, celinu čini i 110 crteža, skica i studija, a posle umetnikove smrti 1997. još jedanaest crteža Aleksandra Deroka poklonio je umetnikov kolega i saradnik, arhitekta Slobodan Nenadović, tako SANU danas čuva ukupno 140 Derokovih dela. Posle četiri decenije, tokom proteklog leta prvi put je u Galeriji SANU u Beogradu javnosti predstavljen izbor radova Aleksandra Deroka. Posetici Narodnog muzeja u Zrenjaninu sada će biti u prilici da vide deo ove bogate kolekcije od 49 radova. Nakon gostovanja izložbe skulptura vajara i akademika Svetomira Arsića Basare, koja je održana u Salonu NMZ tokom 2019.

Narodni muzej Zrenjanin nastavlja saradnju sa Srpskom akademijom nauka i umetnosti, i javnosti predstavljajući likovno stvaralaštvo vrsnog umetnika, arhitekte i pedagoga, akademika Aleksandra Deroka. Autorka izložbe je Jelena Mežinski Milovanović, a stručna saradnica Katarina Živanović.  Likovni radovi Deroka, koji su prikazani na izložbi zastupljeni su u nekoliko celina: Autoportreti, Autoportreti sa suprugom, Portreti, Anatomske studije – figure, Mrtve prirode, Vedute, Apstraktne kompozicije, Žanr scene iz umetnikovog života, Seoski žanr, Motivi sa terenskih istraživanja i Alegorijske kompozicije. Najzastupljenije tehnike su olovka, tuš, tempera i kombinovana tehnika.

Po rečima autorke postavke, kao da gotovo sva dela u Umetničkoj zbirci čine povezan korpus ilustracija obedinjenih Derokovim autobiografskim beleškama, u kojima on piše o svom životu, ali i o profesiji, odnosu prema umetnosti i slikarstvu. Ova retrospektiva sećanje je na umetnika i zahvalnost darodavcu, jednom od likovnih stvaralaca akademika čiji su legati postali temelj Umetničke zbirke SANU na kome se ona i danas razvija. Deroko je među najvećim darodavcima ove zbirke.

Aleksandar Deroko bio je srpski naučnik, arhitekta, umetnik, pedagog, intelektualac renesansnih polja interesovanja i mnogostrukih talenata, ratnik, sportista i znamenita ličnost Beograda svog vremena. Član Srpske akademije nauka i umetnosti je bio od 1955. godine. Deroko je bio aktivan kao arhitekta, izvedeno je dvadesetak njegovih projekata. Celog života bavio se slikarstvom. Prvenstveno se bavio istorijom arhitekture i konzervacijom. U fokusu njegovih istraživanja bila je nacionalna srednjovekovna i folklorna arhitektura novijeg doba. Objavio je više od stotinu naučnih studija i desetak knjiga, najviše iz oblasti istorije arhitekture, arheologije i etnologije.

Bavio se novinarstvom i beletristikom, osobenim starinskim „beogradskim” jezikom pisao je eseje, memoare i autobiografske tekstove. Značajne rezultate postigao je kao pedagog – profesor Beogradskog univerziteta. Bio je dugogodišnji šef Katedre za istoriju arhitekture i umetnosti na Arhitektonskom fakultetu i dekan.

Bio je dobrovoljac u Prvom svetskom ratu, učestvovao je u bitkama na Ceru, kod Šapca, na Čevrntiji. Kao pilot se borio na Solunskom frontu. Bio je jedan od 1300 kaplara.

Zbog epidemiološke situacije neće biti zvaničnog otvaranja, a izložba se može pogledati do 31. marta.

N. Popov