In memoriam: Ljubomir Vujaklija (1944–2021)

U sećanju svih koji su ga voleli i poznavali ostaće upamćen kao izuzetno zanimljiv, duhovit, obrazovan i talentovan čovek koji je za sobom ostavio dragocenu umetničku i pisanu zaostavštinu. Uspešno je nosio uloge brižnog oca i supruga, izuzetnog muzealca, talentovanog ikonopisca i grafičara. Njegovo enciklopedijsko znanje iz brojnih naučnih i praktičnih disciplina uvek je iznova fasciniralo sve koji bi se našli u njegovoj blizini.

Rođen na Baniji, odrastao u Baranji, školovan u Belom Manastiru, Osijeku, Beogradu i Beču i, konačno, za stalno nastanjen u Novom Sadu, Ljubomir Vujaklija je u sebi nosio najbolje osobine mentaliteta svih ovih meridijana. Odrastao je u porodici banijskog porekla koja se nakon Drugog svetskog rata preselila u Baranju radi očeve službe. Nakon završene osnovne škole i jednogodišnje obuke za štampara, upisao se u osiječku Gimnaziju „Ivo Lola Ribar“. Svoju sklonost ka likovnoj umetnosti otkrio je u najranijoj dobi, a prve časove je pohađao na likovnoj sekciji slikara Ljube Vernera. Studije istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu je upisao 1964. godine. U naredne četiri godine slušao je predavanja istaknutih profesora, kao što su bili Svetozar Radojčić, Lazar Trifunović, Dejan Medaković, Đorđe Mano-Zisi, Georgije Ostrogorski i drugi. Važio je za jednog od najboljih studenata, zbog čega ga je profesor Radojčić, dobitnik Herderove nagrade 1967. godine, predložio kao svog stipendiranog kandidata za jednogodišnje studije na Univerzitetu u Beču.

Nakon diplomiranja 1969. godine Vujaklija se zaposlio u Muzeju grada Novog Sada gde je proveo ceo radni vek. Kao kustos Odeljenja za kulturnu istoriju rukovodio je Zbirkom primenjene umetnosti i Legatom dr Branka Ilića. Među muzealcima je važio za najboljeg poznavaoca primenjene umetnosti, zbog čega njegovi tekstovi o istoriji stakla, porcelana, srebra i nameštaja i danas predstavljaju osnovnu literaturu za novije generacije istoričara umetnosti. Tokom decenija rada i istraživanja na terenu ostvario je brojne kontakte s kolekcionarima i članovima starih novosadskih porodica. Rezultat su bile izuzetne izložbe predmeta primenjene umetnosti koje su svedočile o bogatoj istoriji privatnog života u Novom Sadu. I danas se pamte umetničke večeri koje je početkom sedamdesetih godina 20. veka priređivao za izabranu publiku i članove „Društva prijatelja Muzeja“.

Manje poznat segment Vujaklijine karijere su studijski boravci na Svetoj gori tokom poslednje dve decenije prošlog veka. Angažovan od Hilandarskog odbora SANU, zajedno sa kolegama iz Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu, popisivao je i obrađivao umetničke predmete iz riznice Hilandara i drugih atoskih manastira. Inspirisan svetogorskim duhom, stvarao je i sopstvene likovne radove, brojne akvarele, pastele i grafike, od kojih je najznačajnija grafička mapa „O putešestviju duše ka Nebeskom Jerusalimu“. U koautorstvu sa kolegom Dušanom Milovanovićem za širu javnost je napisao i ilustrovao knjigu „Monaška trpeza“, posvećenu 800-godišnjici srpske carske lavre Manastira Hilandara. Ovo jedinstveno izdanje sa više od 250 recepata je čitaocima otkrilo zdrav model ishrane koji svetogorski monasi koriste već vekovima.

Talenti Ljubomira Vujaklije su bili nebrojeni. Pored pastela, akvarela, ulja na platnu i grafika, važan deo njegove vanmuzejske delatnosti je bilo bavljenje ikonopisom. Zajedno sa Brankom Janković Knežević i Nikolom Borjanovićem 1987/8. je izradio nov ikonostas za crkvu Manastira Rakovac. Za poručioce iz zemlje i inostranstva naslikao je veliki broj ikona, koristeći tradicionalne tehnike ikonopisanja, ali često smišljajući nova ikonografska rešenja. Punu umetničku slobodu i obimno znanje iz oblasti umetnosti, istorije, književnosti i filozofije koristio je pri izradi ekslibrisa za brojne domaće intelektualce. Ova minijaturna umetnička dela, puna simbolike i duhovitosti, nastajala su u njegovom podrumskom ateljeu gde je provodio duge sate.

Najdragoceniji deo životnog nasleđa Ljubomira Vujaklije jeste njegova porodica – supruga Branislava i sinovi Aleksandar i Miloš sa svojim porodicama. Oni su bili svakodnevni svedoci njegove posvećenosti i darovitosti, a zajedno sa prijateljima i kolegama ostaće čuvari uspomene na sva njegova postignuća.      

Ljiljana Lazić