Letopis Matice srpske: Rodne pozicije u avangardnim pokretima
NOVI SAD: Temat novog, decembarskog broja Letopisa Matice srpske posvećen je avangardnim pokretima i rodnom kodiranju. Kako je u uvodnoj reči navela Bojana Stojanović Pantović, koja i priredila ovaj temat, evropski avangardni pokreti od osamdesetih godina prošlog veka, a posebno u poslednjoj deceniji našeg stoleća, obogaćeni su još jednim važnim istraživačkim aspektom, a to je pitanje rodnog kodiranja.
Uvodni deo temata čine tekstovi stranih teoretičara Barbare D. Rajt, koja je analizirala feminističku literaturu o ekspresionizmu i Gijoma Bridea o načinu na koji nadrealisti razmatraju ulogu žene kao pesnikinje i umetnice. Zatim se u šest autorskih tekstova naših istaknutih mladih teoretičarki i kritičarki osvetljavaju složene rodne pozicije pojedinih avangardnih pokreta.
Maja Medan se bavila modelima reprezentacije ženskog/ femininog u poeziji Artura Remboa koji se kreću od žene- tela, preko revolucionarke Jovanke Orleanske, žene kao personifikacije subverzije, vampirke, kraljice, veštice, sve do praroditeljice Kibele. Jovana Kostić piše o lirskim pesmama homoerotske i homoseksualne inspiracije grčkog pesnika Konstantinosa Kavafisa u kontekstu njegovog pretežno dekadentno-simbolističkog poetskog opusa. Težeći klasičnom idealu lepote, pesnik se marljivo trudio da u svoje stvaralaštvo utisne ono što je lično, jer je smatrao da u suprotnom pesništvo može biti samo sterilno, veštački odvojeno od iskustva svog tvorca, navodi autorka.
Katarina Pantović je odabrala Kafkinu pripovetku “Presuda” i na osnovu nje analizirala složenost muškog rodnog identiteta kao i uslove, književnoistorijske, poetičke, biografske koji su uticali na takvo njegovo oblikovanje. Rodni identiteti se kod Kafke, kako ukazuje autorka zamenjuju, udvajau, umnožavaju, pomaljaju jedni iza drugih, međusobno zamagljuju ili izoštravaju. Žarka Sirčev posvetila se analizi tekstova danas zaboravljene književnice Milice Mimi Vulović (majke Svetlane Velmar Janković), koja je pisala dvadesetih godina prošlog stoleća tekstove nemirenja, oslobođenog, nesputanog, nadahnutog ženskog govora koji ne uzmiče pred svojim željama i žudnjama, iako je primoran da ih se odrekne.
U središtu interesovanja Kristine Stevanović je delo Rastka Petrovića koji je, po njoj, imao autentično razumevanje rodnosti. Upravo ta otvorenost rodnih struktura čini ga i dalje piscem čiju su tekstovi gotovo zatvoreni, jer bezuslovno zahtevaju da se sa njima uspostavi živ i produktivan odnos. Rad Dajane Milovanov bavi se analizom voajerizma kao seksualne i narativne prakse u delima “Ključ” japanskog pisca Đuničira Tanizakija i “Zanesenost Lole V. Stajn” francuske spisateljice Margerit Diras i odnosom fantazije, želje i identiteta.
N. Popov
