Dela Đure Jakšića u GMS: Između mita i stvarnosti

Ova monografska postavka nastala je u saradnji dve nacionalne muzejske ustanove Galerije Matice srpske i Narodnog muzeja u Beogradu, a autorka je dr Snežana Mišić, muzejski savetnik koja je doktorirala upravo na likovnom stvaralaštvu Đure Jakšića i godinama se posvećeno bavi delom ovog umetnika. Na otvaranju će govoriti upravnica GMS dr Tijana Palkovljević Bugarski i direktorka Narodnog muzeja u Beogradu Bojana Borić Brešković, autorka postavke Snežana Mišić i ministar kulture i informisanja Vladan Vukosavljević.

Izložba objedinjuje 43 umetnička dela Đure Jakšića iz nekoliko muzejskih kolekcija – po 17 iz Galerije Matice srpske i Narodnog muzeja u Beogradu, kao i iz Muzeja Jugoslavije, Muzeja grada Beograda, Narodnog muzeja u Zrenjaninu, Narodnog muzeja u Kragujevcu, Narodnog muzeja Crne Gore na Cetinju, iz Skupštine grada Beograda, manastira Grgetega i Vraćevšnice, Srpske pravoslavne crkvene opštine Srpska Crnja. Jedna do sada nepoznata slika iz privatnog vlasništva će prvi put biti predstavljena javnosti upravo na ovoj izložbi.

Upravnica GMS dr Tijana Palkovljević Bugarski i direktorka muzeja u Beogradu Bojana Borić Brešković na konferenciji za štampu, su se složile da su se sa otvaranjem Narodnog muzeja i renovirane zgrade Matičine galerije stekli uslovi da se obnovi saradnja dve ustanove i započne nova faza u razvoju srpske muzeologije. Svesne zajedničkog cilja oličenog u promociji nacionalne likovne umetosti najavljuju realizacije velikih izložbi, spajanjem dela iz svojih kolekcija, ali i preplitanjem znanja stručnjaka svojih kuća.

Sveobuhvatnim pregledom, akcentovane su tri glavne tematske celine slikarevog opusa: portretno, religiozno i istorijsko slikarstvo, uz priču o životnom putu Đure Jakšića, njegovom umetničkom i idejnom formiranju, kaže autorka izložbe Snežana Mišić.

Prema njenim rečima, za razliku od književnog dela koje je od samih početaka bilo prihvaćeno, likovno stvaralaštvo Đure Jakšića je vremenom na različite načine tumačeno i ocenjivano - od početnog nerazumevanja, osporavanja vrednosti do ponovnog otkrivanja i afirmacije, čak isticanja njegovog slikarskog izraza kao najave moderene umetnosti.

U saradnji s FTN sačinjena je multimedijalna prezentacija ikonostasa iz crkve u Srpskoj Crnji, prvi veliki slikarski posao mladog Jakšića nastao u njegovom rodnom mestu, a Studio 360 kreirao je virtuelnu šetnju kroz izložbu tako da će ona biti dostupna širem auditorijumu.

Galerija MS po običaju osmišljavajući svaki detalj postavke je u saradnji sa Akademijom umetnosti uradila i TV spot u kome likove sa Jakšićeve čuvene slike“Ustanak Crnogoraca“ iz 1862. „tumače“ kustosi GMS. Omoti od čokoladica su s motivima s ove Jakšićeve slike, a poslastičarnica „Vremeplov“ je osmislila novi „Đurin kolač“.

Slikarski opus upotpunjen je delima Jakšićevog književnog rada i određenom arhivskom građom: pismima, fotografijama i rukopisima iz fondova Matice srpske, Muzeja grada Beograda i Biblioteke Matice srpske. Verbalno-vizuelno prožimanje u Jakšićevom umetničkom opusu i potpunije sagledavanje i razumevanje njegovog umetničkog stvaralaštva biće predstavljeno na ovoj izložbi i zvučnim efektima pošto će uz pojedine slike biti emitovana i poezija ovog umetnika.

Tokom trajanja izložbe biće realizovan raznovrstan prateći program: stručna tumačenja i predavanja, edukativni programi i kreativne radionice za decu i mlade. Izložbu prati i dvojezični katalog, na srpskom i engleskom jeziku, sa raspravnim tekstom Snežane Mišić, hronologijom i katalogom radova, kao i igrano-dokumentarni film „Novosadski dani Đure Jakšića“ u produkciji Radio-televizije Vojvodine snimljen povodom ove izložbe. Tokom trajanja izložbe trebalo da izađe i knjige Snežane Mišić posvećena stvaralaštvu Đure Jakšića. U okviru programa „Slika u gostima“ novosadska publika će 18. i 19. maja biti u prilici da vidi najpoznatiji Jakšićev portret „Devojka u plavom“, iz kolekcije Narodnog muzeja, a u isto vreme GMS će Beogradu ustupiti čuvenu sliku Uroša Predića „Nadurena devojčica“.

Izložba će u Galeriji Matice srpske biti otvorena do 21. juna, a od 28. juna do 15. septembra će biti prikazana i u Narodnom muzeju u Beogradu u sklopu programa obeležavanja 175 godina ovog muzeja.

N. Popov