Dani Miloša Crnjanskog u Matici srpskoj
NOVI SAD: Pod okriljem Matice srpske danas počinje trodnevna manifestacija koja u fokusu ima delo Miloša Crnjanskog. Organizatori su udruženja „Sumatra” iz Novog Sada kao i Banatski kulturni centar iz Novog Miloševa, a na čelu Programskog odbora je prof. dr Slobodan Vladušić.
Ideja za manifestaciju Dani Miloša Crnjanskog se pojavila iz osećanja da je Crnjanski simbolički odgovor na pitanje koja nam se danas prećutno postavljaju, a to je smisao srpske književnosti danas, i uopšte smisao nacionalne kulture. Ukratko, postoji li neka književna vrlina i vrednost koja nas spaja? Za nas je jedna od tih vrednosti i Miloš Crnjanski. A vrednosti ne mogu da postoje, ako se javno ne potvrđuju kao vrednosti, kaže dr Vladušić za „Dnevnik”.
Program manifestacije čine različiti sadražaji: okrugli sto pod naslovom 100 godina Lirike Itake, gostovanja srpskih pisaca novosadskim gimnazijama i književno veče na kome će pročitati po jednu priču posvećenu Crnjanskom, zatim predavanja o Crnjanskom u Novom Sadu i Novom Miloševu, da bi se na kraju, u okviru manifestacije, dodelila i nagrada „Beskrajni plavi krug” za najbolji roman na srpskom jeziku objavljen u intervalu od 1. novembra 2019 do 1. novembra 2019 godine. Pokrovitelj nagrade je Matica srpska, a uz našu najstariju književnu, kulturnu i naučnu instituciju, manifestaciju su podržali Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama i Gradska uprava za kulturu grada Novog Sada, Zadužbina Miloš Crnjanski, te Kulturni cenar Vojvodine „Miloš Crnjanski”.
Naš plan je da Dani Miloša Crnjanskog postane tradicionalna manifestacija. Namera nam je nakon svake godine objavimo zbornik radova sa tematskog okruglog stola, kao i predavanja o Crnjanskom koja se održavaju u okviru manifestacije. Na taj način ćemo za nekoliko godina imati lepu biblioteku radova koja će svakako biti od pomoći budućim istraživačima Crnjanskog, ali i njegovim čitaocima i poklonicima. Smatramo da je to vrlo važno, budući da je srpska književnost i dalje oklevetana književnost i da još uvek ima ljudi, i ovde kod nas, kao i u inostranstvu, koji o Crnjanskom malo znaju, a onda iz tog neznanja izvode pogrešne zaključke o njegovom delu i ličnosti, navodi predsednik Programskog odbora Dana Miloša Crnjanskog.
Prvi laureat nagrade „Beskrajni plavi krug“ je Slobodanu Mandiću za knjigu „Panonski palimpsesti” (u izdanju „Agore” iz Novog Sada i Gradske biblioteke „Žarko Zrenjanin“ iz Zrenjanina).
Tako je većinom glasova odlučio žiri koji su tvorili Aleksandar Jovanović (predsednik), Mladen Šukalo, Goran Radonjić, Jelena Marićević Balać i Nebojša Lazić.
Po rečima dr Vladušića, manifestacija ima za cilj i da pokaže kako se oko Crnjanskog mogu okupiti istraživači i autori koji se razlikuju i po godištima i po poetici i po načinu na koji vide književnost.
Ipak, bez obzira na razlike, za sve njih Crnjanski jeste vrednost. Želimo dakle, da ovom manifestacijom pokažemo da Crnjanski nije neko ko deli ljude, već naprotiv, ko ih spaja i povezuje. Oni za koje Crnjanski ima tu povezujuću snagu, rado su se odazvali na naš poziv. To su pisci Franja Petrinović, Dejan Stojiljković, Nikola Malović, Vesna Kapor i Marko Krstić, zatim Zoran Avramović i Zoran Đerić koji će održati predavanja o Crnjanskom, kao i učesnici okruglog stola, Gorana Raičević, Nikola Strajnić, Aleksandar Jerkov, Lidija Tomić, Bojan Jovanović, Dragan Bošković, Dragan Hamović, Časlav Nikolić i moja malenkost, dodaje dr Vladušić.
Namera je, svakako, da netom ustanovljeni Dani Miloša Crnjanskog ne budu kratkog daha, naprotiv. A to u kojim bi se koordinatama manifestacija mogla kretati u budućnosti da se naslutiti iz koncepta njenog prvog izdanja – dakle, u fokusu je Crnjanski kao simbol povezivanja oko književne vrednosti i vrline.
Program Dana Miloša Crnjanskog počinje danas u 12 časova u Matici srpskoj predavanjem Zorana Avramovića o političkim stavovima pisca „Seoba”. Sledi serija tribina u novosadskim gimnazijima sa gostima manifestacije među kojima su Franja Petrinović, Vesna Kapor, Dejan Stojiljković, Nikola Malović i Marko Krstić.
U 19 časova u Matici srpskoj je književno veče u čast Crnjanskog. Pisci, gosti manifestacije će pročitati po jednu svoju priču, napisanu specijalno za ovu priliku, u kojoj je Crnjanski tema, motiv ili junak. Sutra u 10 časova u Matici srpskoj je okrugli sto o tumačenju dela Miloša Crnjanskog, a ovogodišnja tema je ”Sto godina Lirike Itake”. Učesnici su Gorana Raičević, Nikola Strajnić, Bojan Jovanović, Aleksandar Jerkov, Lidija Tomić, Dragan Bošković, Dragan Hamović, Časlav Nikolić i Slobodan Vladušić. U 19 časova u Matici srpskoj će biti uručena novoustanovljena književna nagrada “Beskrajni plavi krug” za najbolji roman na srpskom jeziku, objavljen tokom proteklih godinu dana. Program se završava u nedelju u Novom Miloševu predavanjem Zorana Đerića o “Lirici Itake”.
Ova manifestacije se međutim, neće zaustaviti samo na konzerviranju Crnjanskovog dela. Dali smo sebi za cilj da pokažemo, ove, a nadam se i narednih godina, u kolikoj meri je Crnjanski naš savremenik, u kolikoj meri biti moderan danas znači biti na tragu ovog našeg velikog pisca, kao i na tragu onoga čemu on pripada – a pripada srpskoj književnosti i srpskom jeziku, ali i onim ljudima u drugim kulturama, koji još uvek imaju osećanje za književnu vrednost koja nije sluškinja bilo koje ideologije, proruka je dr Slobodana Vladušića.
M. Stajić
