SEĆANJE: DRAGOLJUB RAŠA TODOSIJEVIĆ (1945−2024) Odluka kao umetnost
Dragoljub Raša Todosijević, istaknuti konceptualni umetnik, vizionar sa velikim doprinosom u razvoju društvenopolitički osvećene umetničke prakse.
Jedan od protagonista neformalne beogradske grupe konceptualnih umetnika, koja je krajem 60-ih i početkom 70-ih godina učinila radikalni otklon od ideologije i prakse socijalističkog modernizma i uključili se u nove umetničke tokove koji su tek nastajali kod nas i na svetskoj sceni. Tada mladi umetnici (Marina Abramović, Era Milivojević, Neša Paripo vić, Zoran Popović, Gergelj Urkom) okupljeni oko beogradskog Studentskog kulturnog centra krenuli su istraživanje novih formi umetničkog izražavanja, kao što su: video, performans, akcija, instalacija…, sa ciljem provociranja i preispitivanja strukture i funkcionisanja tekuće prakse, kao i aktuelnog društvenog konteksta. Ovakav pristup delovanju u polju umetnosti, je definisan kao nova umetnička praksa, druga linija, konceptualna, medijska i neoavangardna umetnost.
Raša Todosijević je predstavio Srbiju na 54. Venecijanskom Bijenalu savremene umetnosti, izložbom ”Svetlost i tama simbola”, u Pavilju Srbije, 2011, za šta je dobio internacionalno priznanje − UniKredit Venecijansku nagradu, kao prvu i jedinu nagradu koju je naš paviljon do sada dobio na ovoj renomiranoj manifestaciji. Nakon izložbe, jednu od monumentalnih instalacija autor je poklonio producentu izložbe Muzeju savremene umetnosti Vojvodine, uz druga dela tokom godina uspešne saradnje. U MSUV je imao veliku retrospektivnu izložbu „Sutra je ponedeljak“, u okviru programa Novi Sad ̶ EPK 2022, a nedavno je njegova kompozicija „Volite Francusku kao što je Francuska volela Van Goga 1816.” postala deo stalne postavke GMS.
Diplomirao je na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu 1969. godine. Bio je jedan od međunarodno najaktivnijih i uvaženijih umetnika iz Srbije. Njegovi radovi su, između ostalog, otkupljeni za Tejt muzej u Londonu, pariski Bobur, stokholmski Muzej moderne umetnosti, i dr. Osim nagrade na 54. Bijenalu u Veneciji, dobitnik je brojnih drugih priznanja, među ostalim Nagrade Sava Šumanović (2008) u Novom Sadu i Nagrade „Ivan Tabaković“ SANU (2024).
Među njegovom značajnom i obimnom višegodišnjom umetničkom praksom nalaze se neke od njegovih ključnih serija, kao što su: Dnevnik, Decision as Art (Odluka kao umetnost), Was Ist Kunst? (Šta je umetnost?), Gott Liebt die Serben (Bog voli Srbe) i dr. Kontinuirano je delovao u polju društveno-političke angažovane umetnosti, te preispitivanju standardnih umetničkih sistema, nametnutog i pšteprihvaćenog, kao podložnog kritici i novom sagledavanju. U okviru neoavangardne umetničke prakse razvio je inovativne metode savremene umetnosti direkto uključene u razvoj socijalnog okruženja. Problemi i pitanja kojima se bavio od 1970-ih godina predstavljaju tačke uporišta društvenog i umetničkog kozervatizma i tradicionalizma, koje je svojom radikalnom praksom činio vidljivom i podložnom osvešćenoj kritici. Praksa kojom se bavio ukazuje na važnost postojanje paralelnog razvoja lokalne i internacionalne umetničke scene, te njegovo delo smešta u širi kontekst neoavangardne umetnosti.
Sanja Kojić Mladenov