Enciklopedija vojvođanske zabavne i pop muzike Bogomira Mijatovića
NOVI SAD: U knjizi "Enciklopedija vojvođanske zabavne i pop muzike" (Solaris, Novi Sad 2022) autor Bogomir Mijatović načinio je sažetak muzičkih zbivanja, biografija i diskografija autora i izvođača bogate vojvođanske zabavne i pop scene, počevši od prvih tragova muzičkog života u Srbiji, koji datiraju iz 19. veka pa do savremenih predstavnika ovog žanra, koji su deo muzičkog identiteta današnje Vojvodine.
Knjiga - poduhvat, kako ju je u predgovoru nazvao hrvatski producent i muzički urednik Siniša Škarica, sveobuhvatan je životopis velikog muzičkog centra, ali i svedočenje o značaju ove umetnosti za očuvanje jezika i kulture u periodima različitih istorijskih previranja.
Organizovani muzički život u Srbiji, kako u uvodu navodi autor, odvijao se u okviru Srpskih pevačkih društava, prvih zvaničnih institucija osnovanih u tu svrhu. Njihova izvođenja mogla su da se poslušaju na gradskim vašarima širom zemlje, pa tako i u vojvođanskoj prestonici - Novom Sadu. Bogomir Mijatović istakao je značaj ovih društava za očuvanje jezika i kulture porobljene zemlje od Otomanskog Carstva i Austrougarske monarhije, ali i nastanak prve srpske muzičke škole, otvorene 1859. godine u Vršcu. U nastavku autor objašnjava uzroke zaostajanja Starog kontinenta za Amerikom u pogledu diskografije i muzičke industrije, ali i razloge velike zastupljenosti narodne muzike na prostoru Vojvodine u periodu između dva rata, kada je zabeležen i početak razvoja muzičke industrije u Vojvodini, otvaranjem prve prodavnice instrumenata i muzičkih edicija u Novom Sadu, a potom i u Petrovaradinu.
Autor objašnjava razlog veće zastupljenosti klasične muzike u Vojvodini u odnosu na druge delove zemlje, ali i o popularnosti zvukova yeza i načinima na koje su dopirala do Novosađana. Pobrojani su vojvođanski pioniri domaćih šlagera pre Drugog svetskog rata, najznačajnije kompozicije i izvođenja, a potom su približeni ritmovi domaćih šlagera, kao i njihova ondašnja namena, nakon čega je oživljen duh muzičkog života u vremenu okupacije.
Polovina prošlog veka predstavljena je kao početak pojave igranki - jedinog vida zabave za mlade, nakon čega okupljanja postaju učestalija u vidu takozvanih sela, matinea i čajanki, a ubrzo bivaju upotpunjena i prvim pevačima, solistima i orkestrima. U knjizi je prikazan i muzički portret Vojvodine u periodu nakon oslobođenja, kada je na radiju puštana patriotska, narodna muzika, a zapadnjačka, poput yeza, bila okarakterisana kao dekadentna. Potom, sledi period razglasnih stanica i promene sistema vrednosti, ali i najznačajniji događaj za žitelje i kulturu Vojvodine do kraja četrdesetih godina prošlog veka - osnivanje i početak rada Radio Novog Sada. Sledi pokretanje, stasavanje i razvoj vojvođanske popularne muzike, otvaranja studija za snimanje i prvih snimljenih zabavnih kompozicija.
Centralni deo knjige predstavlja iscrpan niz biografija i diskografija velikih imena vojvođanske zabavne muzike, počevši od kompozitora i muzičkog urednika Angela Vlatkovića, koji 1957. godine dolazi na čelo Redakcije zabavne muzike, preko prve vojvođanske i jugoslovenske pevačke zvezde Ljiljane Petrović, pa do Nataše Bekvalac, poslednje sa tim statusom. U periodu od Ljiljaninog debija 1961, pa do Natašinog iz 2001. stasavala su mnogobrojna renomirana imena poput kompozitora Kornelija Kovača, Silvestera Levija, pa do kantautora kao što je panonski mornar Đorđe Balašević.
Mnogobrojni izvođači, "Omladinski festival" osnovan 1961. godine u Subotici, na kom su afirmisani jugoslovenski kompozitori, solisti i grupe, ali i objavljivanje prvog broja "Ritma" jugoslovenskog muzičkog časopisa specijalizovanog za zabavnu i yez muziku u Novom Sadu - sve to autor Bogomir Mijatović posmatra kao dovoljan razlog i bogatu građu za stvaranje "Enciklopedije vojvođanske zabavne i pop muzike".
Dragana Klašnja