Promovisana nova izdanja KCV „Miloš Crnjanski”

„Verujem da voda mnoge događaje i osećaje iz naših života čuva u vidu uspomena, noseći ih u sebi”, piše harizmatična novosadska umetnica sa peštanskom adresom, koja poeziju objavljuje još od 1962, kada su se njene prve pesme pojavile u časopisima Hid  i Sdžmposion. Lane je, u povodu 80. rođendana Katalin Ladik i Medalje za ukupno stvaralaštvo, kojom je nagradio Kulturni centar Vojvodine „Miloš Crnjanski”, ova kuća objavila izbor iz njene poezije u prevedu na engleski jezik – „Poems”, da bi sada, kroz zbirku „Pamćenje vode” – dvojezičnu, na mađarskom i srpskom – čitaocima ponudila stotinak novih pesama tematski grupisanih u pevanja Voda, Oblak, Sneg, Led i Plazma.

– „Pamćenje vode” donosi određene inovacije u poetici Katalin Ladik. Tekst je sveden u izrazu, minimalistički, i tim je značajniji maestralan prepev sa mađarskog na srpski Draginje Ramadanski, jer je više nego uspešno održala meodiju i ritam autorkinih stihova – izjavio je juče na konferenciji za novinare Mirko Sebić, urednik izdavačke delatnosti u KCV „Miloš Crnjanski”.

Draginja Ramadanski je prevela i takođe dvojezičnu knjigu „Veliki kanal”, koju su potpisali književnik Đeze Bordaš i njegov brat Atila (1942–2019), pasionirani etnograf. U pitanju je rezultat njihovog višedecenijskog istraživanja istorije Velikog bačkog kanala, pri čemu se u fokusu ove studije, koju su zajedničkim snagama objavili KCV „Miloš Crnjanski” i „Tiski cvet”, nalazi hidroinženjer Jožef Kiš, po čijim je planovima izvedeno ovo grandiozno građevinskog delo.

– Duhovni otac ove knjige je Stanko Matić, osnivač „Tiskog cveta” – otkrio je Bodraš. – On mi je, budući da sam prethodno već napisao dva romana, u kojima Veliki bački kanal igra važnu ulogu, predložio da se negdašnjem Francovom kanalu, kako se godinama zvao, posvetim ne samo i iz književnog, nego i istoriografskog i etnografskog ugla. Pre svega zbog činjenice da mlade generacije zapravo jako malo znaju o ovom poduhvatu, realizovanom između 1793. u 1802, dakle mnogo pre Sueckog kanala, ali i pre korišćenja parne mašine u građevinarstvu, zahvaljujući kojem je samo duž srednjeg horizonta Bačke postalo obradivo čak 120.000 hektara, a put brodovima, koji su sa Karpata dovozili drvo, so i barut, skraćen je za stotinak kilometara. 

Pored detaljne priče o nastanku i istorijatu Francovog kanala - koji je, valja podsetiti, bio preteča hidrosistema DTD - knjiga obuhvata i temat posvećen profesionalnom životopisu Jožefa Kiša, budući da on nije projektovao samo Veliki bački kanal, već i više vodenica na Mostongi, ali i, recimo, grkokatoličku crkvu u Kucuri. Knjigu „Veliki kanal” zaokružuju dva teksta - recenzije iz pera Slavka Bogdanovića, jednog od najporiznatijih evropskih stručnjaka iz oblasti vodoprivrednog prava, te književnika Raše Popova: „Za pet godina, ašovima i rukama, prokopana je tada najduža veŠtačka reka Evrope. uz legendarnog Kiša, stoje u holu slave i legendarni kubikaši sa svojim kolicima”...

Govoreći o „Pamćenju vode” i „Velikom kanalu”, direktora Kulturnog centra Vojvodine „Miloš Crnjanski” Nenada Šaponje istakao je da su, svaka na svoj način, knjige za uživanje. „Knjiga Katalin Ladik vas, kako je otvorite, odvede u drugi i drugačiji svet, u vatromet novih odnosa i metafora, dok nam Veliki kanal, kroz pero vrsnog pisca, donosi priču o tome kako nam se zemlja menjala radom i idejama”, istakao je Šaponja, dok je Slavko Matić ispred „Tiskog cveta” ukazao na značaj knjiga poput „Velikog kanala” koje u svom fokusu imaju baštinu nasleđe ovih prostora.

        M. Stajić