Rimokatolička katedrala u Zrenjaninu obeležava 150 godina postojanja

Pre nekoliko dana na ovom monumentalnom verskom objektu, izgrađenom u romantičkom stilu, osvanula je ogromna skela, što je ozvaničilo početak radova na tekućem održavanju crkve. Radove izvodi firma „Novi enterijeri“ iz Novog Sada.

- Mi smo firma specijalizovana za radove na crkvama. U proteklih deset godina, koliko se bavimo ovim poslom, radili smo na pedeset crkava. Radovi ove vrste nisu jednostavni, a mi imamo sertifikat za njih. Radi se na visini, potrebna je posebna oprema, a i radnici moraju biti obučeni za takve poslove - kaže vlasnik „Novih enterijera“ Vladimir Milovanović.

Kako saznajemo, radovi koji se izvode i na visini od pedeset metara i koji se podvode pod tekuće održavanje trajaće dva meseca. Biće zamenjeni prozori, radi se rekonstrukcija lima, kreči se toranj, a krst će dobiti novu pozlatu.

Neki istorijski podaci kazuju da se još u 15. veku u tadašnjem Bečkereku nalazila verska zajednica sa crkvom i sveštenikom. Međutim, sredinom tog veka ovi krajevi su pali pod tursku vlast, a crkva je pretvorena u yamiju. Obnovljeni život hrišćana nastavljen je 1716. godine, po oslobođenju Temišvarske tvrđave, kada Turci konačno napuštaju Vojvodinu. U 18. veku Austrijska carevina ovde je naselila stanovništvo katoličke vere, uglavnom Nemce i Mađare, čime je povećana potreba za izgradnjom crkve. Pod patronatom temišvarske biskupije i po nalogu carice Marije Terezije, između 1758. i 1763. godine podignuta je crkva u stilu baroka, i služila je vernicima ravno jedan vek. Nakon toga, pod teretom zvona, dolazi do pucanja temelja, što izaziva opasnost od rušenja zvonika. Crkva je ubrzo posle toga razgrađena.

U Zavodu za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin navode da je 1864. otpočela izgradnja novog hrama velikih razmera. Sagrađen je u duhu romantizma, u stilu neoromanike, a crkva je brzo završena naporima vernika i donacijama bogatih građana. Novopodignuti hram, čiji je zaštitnik sveti Jovan Nepomuk, inače i zaštitnik grada, opremljen je odmah po završetku građevinskih radova 1868. godine.

Iznad središnjeg oltara nalazi se slika velikih dimenzija sa predstavom svetog Ivana Nepomuka – patrona hrama, rad slikara Bartalana Sekelja. Iznad dva pomoćna oltara nalaze se dve slike -Majka Božija sa sinom, takođe rad Sekelja, i Sveti Apostol Jakob, rad Avgusta Mantlera. Svodovi su bogato oslikani scenama iz novog zaveta.

- Unutrašnje zidove oslikao je freskama velikih dimenzija meštanin Josef Gojgner 1885. i one čine jedinstven sklop zbivanja čija je tematika uzeta iz starog i novog zaveta. Iznad pomoćnog ulaza, sa desne strane, nalazi se Gojgnerova replika Davinčijeve “Tajne večere”, a sa leve, Isus pred Pilatom Mihalj Munkača. Doživljaj upotpunjuju i vredni vitraži na prostranim prozorima crkve - navode u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin.

Orgulje crkve izgrađene su 1907. godine u radionici Vegenštajn Lipota u Temišvaru, a glavni oltar obnovljen je 1910. godine u mermeru, rad radionice Tuner iz Bečkereka.

Restauracija slika na unutrašnjim zidovima crkve obavljena je 1984. godine na inicijativu Tica Jenea. Uređenje spoljašnje fasade obavljeno je 1990, a dotrajali pod obnovljen je mermernim pločama 2001. Od pet zvona, najveće je iz doba gradnje crkve, četiri manja su odneta u Prvom svetskom ratu, a nova su izlivena 1938. u Zagrebu. Jedno od njih napuklo je 2001. pa je pretopljeno i ponovo izliveno godinu dana kasnije.

Željko Balaban