Dekoracija i orgulje ističu lepotu hrama
DEBELJAČA: Mađarska reformatorska crkva u Debeljači, južnobanatskom mestu u kovačičkoj opštini, koja ove godine obeležava 220 godina postojanja, na osnovu odluke Vlade Srbije dobila je status spomenika kulture.
Po dimenzijama i kapacitetu ovaj objekat je najveći reformatorski hram u regionu. Zaštita reformatorskog hrama u Debeljači je nadalje dužnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Pančevu.
Mađarska reformatorska crkva u Debeljači je najstarija hrišćanska zajednica u opštini Kovačica, osnovana 1799. godine pod vođstvom sveštenika Janoša Tara, a danas broji oko 1.200 članova.
Crkva je izgrađena 1823. godine, na mestu manje crkve iz 1804. godine, koja je izgorela u požaru. Izgrađena je prema projektu inženjera Aladara Šagoka. Hram koji se uzdiže 76 metara i sa 1.000 mesta za sedenje, predstavlja najvišu i najveću reformatorsku crkvu na prostoru bivše Jugoslavije, a reformatorska zajednica je na ovom području najbrojnija.
Sadašnji oblik crkva je dobila 1903. godine, kada je izgrađen toranj. U crkvi postoje i mehaničke orgulje koje su izgrađene pre 150 godina i nedeljom se koriste na bogosluženjima. Orgulje sa 16 registara u crkvi u Debeljači su posebno dragocene, a izradio ih je majstor Janoš Kovač iz Segedina.
Monumentalna građevina s izuzetnim elementima dekoracije, prostorno-arhitektonske i stilske vrednosti od velikog je značaja, pa je zbog toga zavredila zaštitu kao spomenik kulture.
Crkvu odlikuju bela fasada i unutrašnji zidovi s reljefima, ali bez fresaka, ikona i skulptura karakterističnih za hramove drugih veroispovesti.
Debeljača je po poslednjem popisu imala 4.913 žitelja, od preko 53 posto Mađara, drugi pro brojnosti su Srbi i čine trećinu stanovništva, a ostalo su pripadnici drugih nacionalnih zajednica.
Tekst i foto: M. Mitrović