CENTAR RUME PROGLAŠEN ZA PROSTORNO KULTURNO - ISTORIJSKU CELINU Zaštita graditeljskog nasleđa starog 280 godina

Prema toj odluci biće očuvan autentičan izgled prostora koji zahvata površinu od šest hektara i deset ari i 17 kvadratnih metara. U okviru njega objekti će biti kategorisani kao spomenici kulture u dve kategorije - nepokretna kulturna dobra, koja su u dobrom su stanju i objekti sa spomeničkim vrednostima koja su u solidnom stanju.  

Kako je za “Dnevnik” objasnila viša kustoskinja istoričar u Zavičajnom muzeju u Rumi Snežana Janković prostorno kulturno-istorijska celina nastajala je u rasponu od osme decenije 18. veka do sredine osme decenije 20. veka i obuhvata središni deo Glavne ulice i početni deo Orlovićeve i Železničke ulice. Tokom gotovo 280 godina nastajali su različiti objekti, neki od njih su uklonjeni, a neki dograđivani. Konačni lik centar Rume većinom je dobio poslednje decenije 19. i početkom 20 veka.

- Na tom mestu se nalaze brojni objekti javne namene, sakralni , ali i privatni, dok je najstarija današnja zgrada Zavičajnog muzeja Ruma, odnosno nekadašnja Pejačevićeva gimnazija, iz 1772. godine - ističe Snežana Janković. -  Tu su i crkve Uzdizanja Časnog krsta i Sošestvija Svetog Duha, kao i Župni ured uz Rimokatoličku crkvu i tri spomenika u obliku krsta koja se nalaze ispred i u porti rimokatoličke crkve. Ističe se i zgrada OŠ „Zmaj Jova Jovanović“ iz 1905. godine i spomenik slavnom pesniku ispred nje. Najmlađi objekat potiče iz 1975. godine, a reč je o Spomeniku revoluciji. Zatim tu su privatne kuće u Glavnoj ulici,  u Železničkoj ulici, potom zgrada stare opštine – Magistrat iz 1838. god, bivša zgrada Kotarskog suda i štamparije Veninger (danas Prekršajni sud). Na uglu Glavne i Partizanske ulice spomenik „Deca sa knjigom“ delo vajarke Slavke Petrović Sredović, kao i objekat „Zanatski dom“ u Ulici JNA.

Naselje je nastalo 1746. godine, planski po nacrtu osnivača Rume, barona Marka Aleksandra Pejačevića. Kada je 1745. godine u Sremu uspostavljena Vojna krajina, kojoj je pripala i Mitrovica, baron Marko Pejačević je odlučio da izgradi novo sedište svog vlastelinstva. Opredelio se za prostor u neposrednoj blizini sela Rume, pa je te godine na mestu današnje Rume počelo da niče novo urbano naselje sa širokom glavnom ulicom uz brojne poprečne  i paralelne ulice. 

Po rečima Snežane Janković značaj objekata može se posmatrati sa dva aspekta, jer pojedinačno svaki od njih ima svoju istorijsko umetničku vrednost, a zajedno predstavljaju vredno graditeljsko nasleđe koje odlikuje slojevitost i raznovrsnost u pogledu istorijskih arhitektonskih i umetničkih obeležja. Kako je kazala stilska raznorodnost zastupljena je na građevinama koje su rađene u duhu istoricizma i eklektične mešavine neostilova, romantizma, neorenesanse i neobaroka, zatim secesije i moderne.

-Usledilo je ravnomerno prostorno širenje naselja u svim pravcima bez pomeranja središte naselja -  kazala je Snežana Janković. - Zaštita centralnog dela, odnosno utvrđivanje za prostorno kulturno-istorijsku celinu omogućava njegovo očuvanje u budućnosti, garant da neće biti srušen ili urušen. Ovo je od velikog značaja za Opštinu u smislu očuvanja kulturnog nasleđa, u ovom slučaju arhitektonskog koje predstavlja vredno svedočanstvo prošlih vremena u kojima je trgovište Ruma, ne tako veliko naselje smešteno na južnom rubu Habzburškog carstva ubrzo po svom nastanku dobilo lik lepo uređenog srednjoevropskog grada.

Silvia Kovač