ISKOPAVANJE ISTORIJE Na trasi „Osmeha Vojvodine“ otkriveno 20 arheoloških nalazišta

Na prvoj deonici saobraćajnice nalazi se čak 20 arheoloških lokaliteta. Otkrivena naselja iz kasnoantičkog perioda, ali i srednjovekovna naselja, a jedno od njih može se povezati sa naseljem pod imanom Paka, koje je zabeleženo u ugarskim i turskim dokumentima.

Sav pronađen arheološki materijal biće predat somborskom Gradskom muzejuPokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Petrovaradin započeo je u maju 2024. godine zaštitne arheološke radove na trasi brze saobraćajnice „Osmeh Vojvodine“, čija je izgradnja u toku. 

Radove izvodi arheološka ekipa Pokrajinskog zavoda, koju čine arheolozi i studenti arheologije, u saradnji sa građevinskim izvođačima koji svojim mašinama uklanjaju sloj oranja sa površina predviđenih za izgradnju i sa radnicima iz okolnih mesta, koji rade na ručnom iskopu arheoloških struktura. 

Ostaci naseobina i nekropola iz prošlosti, koji se nalaze na trasi budućeg puta, moraju se detaljno istražiti i dokumentovati pre izgradnje i na taj način zauvek sačuvati. Prema rečima arheologa, na prvoj deonici saobraćajnice, od graničnog prelaza kod Bačkog Brega pa do Sombora (do puta za Suboticu), na dužini od oko 25 kilometara, nalazi se čak 20 arheoloških lokaliteta. 

- Ovako veliki broj lokaliteta pokazuje bogatstvo ovog prostora u našem najstarijem kulturnom nasleđu – arheološkom, kao i intenzivnu naseljenost kroz sve periode prošlosti, uslovljenu blizinom Dunava. Delimični radovi su obavljeni na svih 20 lokaliteta, da bi se stekla precizna slika o sadržaju svakog lokaliteta i njegovom karakteru. Danas se može reći da su se ovde nalazila naselja u neolitu (kamenom dobu), bakarnom, bronzanom i gvozdenom dobu, rimskom periodu i srednjem veku. Na svim lokalitetima do sada je ukupno otkriveno oko 2.500 arheoloških naseobinskih struktura – kuća, jama, peći, rovova. Najveći broj naseobina potiče iz kasnoantičkog perioda, odnosno 3-4. veka nove ere, a iz istog perioda istražena su i dva groblja u atarima Bačkog Brega i Bezdana – objasnila je Ivana Pašić, arheolog Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture, a prenosi Radio Dunav. 

Prema njenim rečima, pokojnici su bili sahranjivani u plitkim rakama, orijentisani jug – sever. 

- U skoro svakom grobu nalažene su glinene posude u kojima se prilikom sahrane ostavljala hrana za pokojnika. Otkriveno je i nekoliko srednjovekovnih naselja, a jedno od njih, na potezu Crkvena humka u ataru Bezdana, može se povezati sa naseljem pod imanom Paka, koje je zabeleženo u ugarskim i turskim dokumentima. Ova zaštitna iskopavanja predstavljaju najveće arheološke radove na teritoriji somborske opštine od početka razvoja arheološke nauke pa do danas. Sav pronađen arheološki materijal biće predat somborskom muzeju. Ovo su najosnovniji podaci, a iskopavanja će se nastaviti i za neko vreme imaćemo mnogo više podataka o svakom lokalitetu. Sada smo uglavnom u fazi u kojoj smo dokumentovali pozicije i veličinu svih arheoloških struktura na svakom lokalitetu, a njihovo iskopavanje tek predstoji – kazala je Ivana Pašić