U Galeriji matice srpske trećina umetnina zaveštanje građana

Tokom Drugog svetskog rata, u Berzi je bilo sedište tajne policije Mađarske, da bi od 1944. godine ona postala sedište Uprave državne bezbednosti. Zgrada Berze prilagođena je potrebama Galerije 1956. godine, kada je odlukom Grada ustupljena za smeštaj likovnog fonda Matice srpske po projektu arhitekte Ivana Zdravkovića, a za posetioce je otvorena dve godine kasnije, a sala na drugom spratu Galerije dograđena je 1992. godine.

Istorija Galerije Matice srpske je bogata. Osnovana je van zgrade u kojoj je danas – 1847. godine u Budimpešti, u okrilju Matice srpske, iz čije zbirke je Galerija i proistekla. Osnivanje Srpskonarodne zbirke bilo je predlog tadašnjeg sekretara Matice srpske Teodora Pavlovića, što je praćeno pozivom u novinama da svi „rodoljubivi građani poklone ili povere na čuvanje sve one predmete koji doprinose obogaćivanju narodnog duha i služe njegovom kulturnom napretku”. Ukupan broj umetničkih dela te ustanove kulture procenjuje se na 7.000, a trećinu čine pokloni i zaveštanja ljudi koji se mogu nazvati savremenim mecenama – tokom života podržavali su umetnike i prikupljali umetnička dela, da bi ona nakon njihove smrti pripala narodu. U Galeriji Matice srpske, Trg galerija 1, nalazi se 58 poklon-zbirki koje nose imena svojih darodavaca. 

D. Andulajević