„Stazama prvih botaničara” više od goranskog kampa

Oko 50 mališana sa područja Novog Sada i okoline, od šest do 12 godina, učestvovalo je na kampovima: „Drugoljub”, „Cvetoljub” i „Buboljub”. U drugoj polovini avgusta predstoje još dva kampa – „Pticoljub” i „Drvoljub“, za isti uzrast dece, za koje su prijave još u toku.

Tokom prvog ciklusa u Ekološkom centru „Radulovački” održan je i kamp za srednjoškolce, tačnije edukativno-istraživački program „Stazama prvih botaničara”, koji postoji od 2010. godine i koji je još jednom pokazao koliko su značajni neformalni vidovi učenja.

Ove godne u njemu je učestvovalo 15 srednjoškolaca iz Novog Sada. Najviše njih bilo je iz specijalnog odeljenja za biologiju i hemiju Gimnazije “Jovan Jovanović Zmaj”. Tokom kampa, od 8. do 10. jula, oni su istraživali u Sremskim Karlovcima na tri lokaliteta: u Dvorskoj bašti kao zaštićenom području, na Dunavcu, predelu čije uređenje intenzivno traje nekoliko poslednjih godina, i obali Dunava, ali posmatrajući je s vode, iz katamarana.

– Istraživanje je ovog puta bilo jasno definisano, a to znači da smo odredili šta je cilj i predvideli da njegovi rezultati već mogu da budu vidljivi na kraju kampa – objašnjava naučni saradnik s Prirodno-matematičkog fakulteta u Novom Sadu dr Milica Rat, rukovodilac programa. – Na Dunavu su polaznici proučavali vrbu kao vrstu koja je najčešća i najdominantnija na samoj obali i malo dublje, kada se krene od obale ka kopnu, ali i bagremac koji je invazivna vrsta. Cilj je bio da se pokaže kako se vrba, koja je dominantna uz samu obalu, kasnije potiskuje i zamenjuje prisustvom invazivne vrste bagremca. Deca su istraživala na površini od kilometar i po kvadratni. Radili su po pravim protokolima za istraživanje, koristili su alatke na terenu i kasnije dobijene podatke analizirali, sumirali i statistički obradili. Posebno je važno istaći da su na samom kraju kampa rezultate do kojih su došli i predstavili, što je praksa prilikom naučnih radova.

Milica Rat kaže da su se polaznici u Dvorskoj bašti upoznali sa drugačijom vrstom istraživanja. Tamo su primenili metod kvadratne lupe. Na tom području su odabrali dva različita staništa koja se mogu videti u okolini Sremskih Karlovaca - listopadne šume Fruške gore i staništa koja se nalaze uz Dunav i potoke u okolini. Na odabranim površinama, koje su tačno definisane uz pomoć kanapa i metra, tražili su najčešće i najzastupljenije vrste biljaka. Tako su istražili koje se tu biljke nalaze, koje su dominantne, koliko imaju cvetova, koja je površina tih cvetova...

– Oni su se tokom tri dana bavili istraživanjem u pravom smislu te reči  i pokazali šta se može postići za kratak vremenski period – kaže Milica Rat. – Mogu da kažem da su svi aktivno učestvovali u radu, s puno interesovanja. Posetili su i Karlovačku gimnaziji i u spomen-biblioteci se upoznali sa herbarijumom Andreja Volnija, na osnovu kog su mogli da shvate koliko se istražuje okolina Karlovaca, Novog Sada i Fruška gora. To je bila prilika i da uvide zbog čega je važno da i oni, iako su srednjoškolci, doprinesu nauci i da to bude dokumentovano kao što mi danas proučavamo radove karlovačkih đaka iz 19. veka.

Ovog puta, budući da je vodostaj Dunavca vrlo nizak, poseban doživljaj učesnicima kampa bila je šetnja njegovim koritom, čak do glavnog toka reke, tokom koje su mogli da vide žute lokvanje, rečne školjke, puževe i druge vrste koje u suprotnom ne bi mogli videti.

Z. Milosavljević