Radovi u okolini Riblje pijace i Jovine gimnazije
Prva faza obnove Almaškog kraja počela je u decembru, a trenutno su u toku radovi u okolini Gimnazije „Jovan Jovanović Zmaj” i Riblje pijace, zbog čega je Ulica Zlatne grede zatvorena za saobraćaj i tim šorom prolaze samo pešaci, dok je Skerlićeva još uvek otvorena za motorna vozila.
Planirani rok za završetak je 600 kalendarskih dana od uvođenja izvođača u posao, a vrednost ugovora je oko 217,5 miliona dinara.
Projektom arhitektonsko-urbanističkog uređenja, koji će biti realizovan u narednih šest godina, obuhvaćen je prostor površine oko 22,58 hektara, odnosno 28 ulica i 600 objekata. Obnovu najstarijeg dela Novog Sada zajednički finansiraju Grad i Pokrajina, a ukupna vrednost investicije je 2,3 milijarde dinara.
Imajući u vidu obim i složenost posla, kao i činjenicu da je reč o zaštićenoj kulturno-istorijskoj celini, sređivanje Almaškog kraja odvijaće se u nekoliko faza. U naredne tri godine predviđena je obnova zone u jugoistočnom delu, tačnije ulica Zlatne grede, Skerlićeve, trga na ukrštanju Zlatne grede i Skerlićeve, koji bi trebalo da ponese naziv Orfelinov trg, Milovana Vidakovića, dela Đorđa Jovanovića, od Kosovske do Save Vukovića, deo Save Vukovića, od Đorđa Jovanovića do Lađarske. Drugi deo investicije biće realizovan u „A” i „B” fazi.
Za radove u okviru prve faze zadužene su novosadske firme „Intec” i „Neo inženjering”, dok je urbanističko-arhitektonski projekat uređenja Almaškog kraja izradila novosadska firma DBA. Pribavljanje tehničke dokumentacije neophodne za revitalizaciju dela grada koji predstavlja sam začetak Novog Sada koštalo je gotovo 97,6 miliona dinara, a predviđena je zamena infrastrukture i kolovozne konstrukcije, rekonstrukcija vodovodne i kanalizacione mreže, elektro i energetskih instalacija, parterno i pejzažno uređenje, postavljanje nove javne rasvete, saobraćajne i turističke signalizacije, ali i opremanje prostora urbanim mobilijarom.
Nastao između 1716. i 1718. godine, Almaški kraj karakterističan je po krivudavim uskim ulicama, promenljive širine, što je posledica gradnje objekata na „suvim” gredama. Područje koje su stanovnici sela Almaš naselili bilo je močvarno, ispresecano barama i rukavcima. Interesantna je činjenica da prostor nema centar, već proširenja koja predstavljaju trgove na kojima su se Almašani okupljali. U kulturno-istorijskoj celini nalaze se dva spomenika kulture – Srpska pravoslavna crkva Sveta Tri jerarha, Almaška crkva i zgrada Matice srpske.
Almaški kraj značajan je zbog sačuvane celovitosti istorijske urbane matrice, dokumentovanja arhitektonskih i istorijsko-umetničkih vrednosti slojevitog graditeljskog nasleđa, kao i očuvanog kontinuiteta nastanjivanja, privrednog, naučnog, kulturnog, duhovnog i društvenog života u Vojvodini. Iz tog razloga je Odlukom Vlade Republike Srbije taj deo grada utvrđen za prostornu kulturno-istorijsku celinu.
Očekuje se da će obnovom Almaškog kraja biti stvoreni uslovi za oživljavanje tradicije i kvalitetniji život lokalnog stanovništva, ali i razvoj turističke ponude Novog Sada.
Saradnja građana, ustanova i institucija ključ je uspeha, te bez udruživanja Udruženja građana „Almašani”, Zavoda za zaštitu spomenika kulture, Grada, Pokrajine i Republike ne bi bilo moguće ni očuvanje Almaškog kraja. U okviru projekta obnove graditeljskog nasleđa već je rekonstruisano nekoliko fasada i krovova na kućama, a planirano je da svi zaštićeni objekti u tom delu grada budu sređeni. Obnova objekata biće sinhronizovana s parternim uređenjem i rekonstrukcijom infrastrukture.
J. Vukašinović