Priča turističkih vodiča grada: Čovek koji je spajao obale reka
NOVI SAD: Branko Žeželj bio je izuzetan čovek, koji je naš Novi Sad obogatio jednom neverovatnom, moćnom građevinom, čovek vrlo bogate radne biografije, zahvaljujući kom su spojene dve obale Dunava na izuzetno teškom mestu, ovako priču o Branku Žeželju započinje za „Dnevnik“ novosadski turistički vodič Danijel Metikoš.
– Svoj životni put Branko počinje u rodnom Benkovcu, nedaleko od obale Jadranskog mora u Severnoj Dalmaciji, na teritoriji nekadašnje Vojne Krajine, a u ono vreme zvanično to beše Austrougarska – priča Metikoš. – Rođen je 14. marta 1910. godine, a školu pohađa u Benkovcu, nakon čega se seli u Split, gde završava srednju školu, da bi se posle preselio u Beograd, gde je diplomirao 1932. godine na Građevinskom odseku Tehničkog fakulteta.
Kako naš sagovornik navodi, Žeželj je do Drugog svetskog rata radio kao inženjer projektant u Odseku za mostove Ministarstva građevine i kao profesor u Srednjoj tehničkoj školi u Beogradu.
– U Drugom svetskom ratu bio je zarobljen, ali je uspeo da pobegne iz logora i da se priključi NOB-u, da bi nakon rata bio šef Odseka za mostove Saveznog ministarstva, zatim direktor Saveznog građevinskog instituta, a polovinom šezdesetih godina prošlog veka izabran je i za predsednika Naučnog saveta za ispitivanje materijala Srbije – objašnjava on. –Do 1968. godine izabran je i za redovnog profesora Građevinskog fakulteta u Beogradu i za redovnog člana SANU, a bio je i gostujući predavač na mnogim međunarodnim kongresima, supovima i univerzitetima u Moskvi, Lenjingradu, Kijevu, Atini, Pragu, Budimpešti, Sofiji, Rimu, Havani...
Kako Danijel Metikoš otkriva, tokom svoje karijere, Branko Žeželj bio je veoma posvećen radnik i profesor, a u centru njegovog interesovanja i bila je primena prenapregnutog betona, te je uspešno rešavao izazove u ovoj građevinskoj grani kako bi doprineo izgradnji velikih građevinskih konstrukcija (mostovi, hale) bez upotrebe skele.
– Njegova kotva i presa za prenaprezanje našle su veliku primenu u praksi u Jugoslaviji, a po njegovim patentima i idejama građeni su mnogi mostovi širom planete, a u našem Novom Sadu je izgrađen most koga i danas Novosađani zovu Žeželjev, premda on više ne postoji jer je srušen 1999. godine – istakao je Metikoš. – Osim ovog mosta, u našoj državi su u istoj tehnici izvedeni most kod Beške preko Dunava, most na Tisi kod Titela, zatim i preko Smailske reke kod Kraljeva, a u saradnji sa kolegama je u toj tehnici prenapregnutog betona urađena i Hala 1 Beogradskog sajma, koja je 1957. godine bila velelepno čudo.
Turistički vodič Danijel Metikoš zaključuje da je svoju veličinu, originalnost i genijalnost Branko Žeželj potvrdio i mostom u Novom Sadu 1961. godine i napominje da je tokom života Žeželj sakupio mnogo nagrada, patenata, zasluga, kao i da je realizovao mnogo ideja.
Inženjer, instruktor, istraživač i pronalazač Branko Žeželj preminuo je u 20. februara 1995. godine u Beogradu, tri nedelje pre svog 85. rođendana.
U saradnji sa novosadskim turističkim vodičima, list „Dnevnik“ će svake nedelje objavljivati priče i zanimljive anegdote o istoriji i arhitekturi grada, znamenitim ljudima, gastronomiji, kao i skrivenim ili zaboravljenim predelima koji krase Srpsku Atinu i okolna mesta.
D. Andulajević
