Pod zaštitom četiri parka i šest stabala
Novi Sad može da se ponosi zaštićenim prirodnim dobrima koja ga krase, kako celim parkovima, tako i pojedinačnim stablima, a svi oni predstavljaju spomenike prirode.
Tako su pod zaštitu stavljeni: Dunavski park, Futoški i Kamenički park, ali i park Instituta u Sremskoj Kamenici.
Što se tiče pojedinačnih stabala, u gradu ih je zaštićeno šest: koprivić u Ulici Modene u centru grada, zatim američki platan na Sajlovu, američki platan u Futogu u Poljoprivrednoj školi, kao i platan u dvorištu OŠ „Miloš Crnjanski”. Osim njih, zaštićen je i dud na čenejskom salašu i javorolisni platan u dvorištu kasarne „Arčibald Rajs.” Kako su nam rekli iz Grada, Zakonom o zaštiti prirode utvrđene su nadležnosti i obaveze jedinica lokalne samouprave u oblasti zaštite prirode. Nadležni organ jedinice lokalne samouprave donosi akt o zaštiti područja od lokalnog značaja koje pripada trećoj kategoriji zaštite, a koji je zasnovan na naučnoj i stručnoj osnovi – studiji zaštite, koju je izradio Zavod za zaštitu prirode.
Stručne poslove zaštite prirode i prirodnih dobara u Autonomnoj Pokrajini Vojvodini (uključujući grad Novi Sad) obavlja stručna ustanova – Pokrajinski zavod za zaštitu prirode. Shodno tome, uslove da se neko drvo stavi pod zaštitu na gradskom nivou, propisuje upravo ta ustanova.
– Oni nam daju potrebne uslove, zasnovane na naučno-stručnoj osnovi – kaže za naš list master inženjer životne sredine i savetnik za poslove zaštite prirode u Gradskoj upravi za zaštitu životne sredine Gojko Palalić. – U proceduri je zaštita još četiri stabla od velikog značaja, a reč je o hrastu lužnjaku na Petrovaradinskoj tvrđavi, stablu ginka kod hotela „Park”, te stablima koprivića i tise u Ulici Miroslava Antića. Nama su dostavljene studije zaštite za pomenuta četiri stabla, za koje trenutno pripremamo nacrt odluke. Nadam se da će u budućem periodu i ona biti stavljena pod zaštitu.
Po njegovim rečima, postoji srednjoročni program zaštite prirodnih dobara za period 2011- 2020, na osnovu kojeg postoje stabla koja su predviđna da se stave pod zaštitu. Međutim, dešava se da Pokrajinski zavod za zaštitu prirode odustane od zaštite, iako je studija urađena.
– Može se desiti da stablo počne da napada neka bolest i u tom slučaju, nažalost, nema osnove takvo stablo štititi – kaže Palalić. – To se upravo desilo s platanom u letnjikovcu Eparhije bačke, koji je planiran da se stavi pod zaštitu. Ipak, u međuvremenu se od te ideje odustalo jer se stablo razbolelo.
I građani mogu dati inicijativu da se neko drvo stavi pod zaštitu, posle čega stručnjaci iz Pokrajinskog zavoda izlaze na teren i rade valorizaciju predmetnog stabla. Na osnovu rezultata, odlučuje se o tome da li je to moguće. U buyetu postoji novac za održavanje zaštićenih stabala, a Gradska uprava za zaštitu životne sredine svake godine od JKP „Gradsko zelenilo” dobija izveštaje o ostvarivanju programa upravljanja zaštićenim stablima. Po tim podacima, nijedno stablo nije zaštićeno od 1995. godine, izuzev platana u OŠ „Miloš Crnjanski”, za koji je 2002. godine doneta odluka da se zakonom zaštiti.
I. Mikloši