IZ ARHIVA GRADA: Dva mandata Svetozara Miletića
Među brojnim gradonačelnicima našeg grada možda jedan od najpoznatijih je Svetozar Miletić, koji je, zahvaljujući velikoj popularnosti među Novosađanima, u dva navrata vodio Novi Sad.
Gimnaziju je završio u Novom Sadu, a studije u Bratislavi, gde usvaja liberalna politička shvatanja. U Novom Sadu je bio gradski fiskal od jula 1858. godine do izbora za gradonačelnika 1861. godine. Na Blagoveštenskom saboru (sabor Srba u Austrijskom carstvu održan na praznik Blagoveštenje) iste godine, Miletić se već istakao kao lider jedne jasno profilisane liberalno-demokratske stranke, koja je dobijala sve više pristalica u redovima seljaštva, zanatlija, trgovaca, velikog dela učenih ljudi i omladine, nasuprot konzervativcima. Osim toga, on se zalagao za ustanak balkanskih naroda protiv Turske.
– U prvom mandatu od 1861. godine, Miletićev Magistrat je zatražio da se prihvate zaključci Blagoveštenskog sabora, na kojem je zatražena posebna autonomna oblast za Srbe u okviru multinacionalnog Habzburškog carstva, a prvi put je uveden i srpski jezik kao jedan od zvaničnih jezika i ćirilično pismo – kaže direktor Arhiva grada Petar Đurđev. – Takva politika dovela ga je u sukob sa zvaničnom Budimpeštom, zbog čega je, po nalogu kraljevskog komesara, 28. januara 1862. godine suspendovan Miletićev Magistrat, a za gradskog načelnika postavljen je Pavle Mačvanski. U našoj ustanovi se čuva dokument na mađarskom jeziku u kojem je poverenik mađarske vlade Ferdinand Ast smenio Svetozara Miletića s položaja gradonačelnika, optuživši ga za delatnost protiv države i ustava.
Ipak, 10. maja 1867. godine Miletić je po drugi put izabran za gradonačelnika. U tom mandatu se zalagao za to da se zgrada Srpskog narodnog pozorišta podigne na Glavnom trgu, a Gradska kuća bliže srpskom kraju, gde je bio Turski han, odnosno na mestu gde je danas zdanje Matice srpske.
– Ugarska vlada je nakon ubistva kneza Mihaila u Srbiji, tobože pravdajući se mogućom povezanošću Miletića s atentatom, preko vladinog komesara ponovo smenila Miletića 30. juna 1868. godine – kaže Đurđev, dodajući da se i tog puta Miletićev mandat na poziciji prvog čoveka Novog Sada završio brzo kao i 1862. godine.
Svetozar Miletić je sahranjen u porodičnoj grobnici na Uspenskom groblju. Novi Sad mu se odužio podizanjem impoznatnog spomenika na Trgu slobode 1939. godine, čiji je autor Ivan Meštrović, koji se trenutno obnavlja, a njegovo ime nose ulica u centru grada i jedna srednja škola.
S. Kovač