DNEVNIKOVA ISTORIJSKA ČITANKA: ZNAMENITE NOVOSADSKE PORODICE - POPOVIĆ MUŠAC Gradonačelnik u mantiji i druge priče
Stara novosadska ratarska porodica Popović Mušac, koja se prema predanju doselila iz sela Almaš u drugoj deceniji 18. veka i nastanila u delu Petrovaradinskog Šanca, koji poneo ime Almaški kraj, spada u retke čija se loza ni posle tri veka nije ugasila, a prezime s ponosom prenosi s generacije na generaciju.
Predanje kaže i da je s njima došao i sveštenik koji je sa parohijanima podigao Almašku crkvu i bio njen prvi paroh, a da je prilikom kopanja temelja pronađena ikona Sveta Tri jerarha, pa je hram posvećen tom prazniku. Ujedno su i Popovići prihvatili Tri jerarha kao svoju krsnu slavu.
U mnoštvu pripadnika ove dugovečne i brojne novosadske familije, od kojih je desetak predstavljeno i u Enciklopediji Novog Sada, rođena braća - David Daka i Alimpije naročito se ističu tragom koji su ostavili u društvenom i političkom životu predratnog i posleratnog Novog Sada i Jugoslavije. Koliko su bili svestrane ličnosti moglo se nedavno čuti u Izdavačkoj kući „Prometej“, koja drugu godinu zaredom realizuje program Dnevnici seoba – zapisi o novosadskim porodicama.
Da se samo uzmu u obzir njegova arhitektonska dela - zgrada Apoteke na Trfkovićevom trgu, palata Vatikan, Dom Udruženja trgovaca i drugi, moglo bi se reći da je inženjer Daka Popović (1886–1967) ostavio neizbrisiv trag u rodnom gradu. Međutim, njegovim ostalim interesovanjima, angažmanima i delima na polju politike, istoriografije, publicistike, slikarstva, pa čak i fudbala, osigurao je sebi staus u plejadi najznačajnijih Novosađana. Bio je prvi ban Dunavske banovine, senator, publicista, osnivač lista Dan, u kojima je redovno pisao uvodnike, kritički se osvrćući na aktuelna dešavanja u državi i svetu.
Na programu posvećenom porodici Popović Mušac u okviru „Prometejevog“ ciklusa o novosadskim porodicama, pored autorke dr Gordane Petković, priređivač Dakinih „Sećanja“ dr Predrag Vajagić govorio je o njemu, pre svega kao o prvom banu novoformirane Dunavske banovine. Na Dakine nemale zasluge za rad FK Vojvodina, za koje pojedini članovi porodice nisu znali, osvrnuo se direktor Arhiva grada Novog Sada mr Petar Ćurđev. Svojim sećanjima priču o dvojici braće upotpunili su Alimpijeva praunuka Danica Kiselički i Dakin unuk prof. dr Živko Popović iznoseći mnoštvo manje poznatih detalja.
U braku sa Milom Kaćanski, Daka Popović je imao sinove Dušana i Gavru. Deca Dušana Popovića, autora porodične hronike „Letopis o Vlaovićima“, Danica i Biljana, kao i prof. dr Živko Popović (1960) žive i danas sa svojim porodicama u Novom Sadu, dok je Gavrina kćerka prof. dr Ivanka Popović u Beogradu.
Jednako interesantan i impresivan je i životni put Dakinog dve godine mlađeg brata Alimpija (1888–1967). Braća su imala iste afinitete poput slikarstva, a krasila ih je i čestitost od karakternih osobina, koju su ispoljavali i u najdelikatnijim životnim situacijama.
Alimpije je bio je paroh Uspenske i Almaške crkve, prvi gradonačelnik Novog Sada posle Drugog svetskog rata, koji je tu funkciju obavljao u mantiji, narodni poslanik, čovek neiscrpne energije koju je, i pored teških životnih izazova poput gubitka sina Živka, posedovao do kraja života. Dobar besednik, darovit pisac i odličan pevač - mada je sve Mušačeve bio glas da su dobri pevači. Kao paroh Uspenske crkve prvi je pokušao da popiše sugrađane stradale u novosadskoj Raciji i već 1943. održao je prvi pomen žrtvama, a kada je stajao u redu za smaknuće u Novosadskoj raciji, punudio je čoveku s malom decom da stane ispred njih nadajući se da će tako možda spasiti nejač i njihovog oca isped sebe. Na sreću prota Popović je izbegao smaknuće, a na pitanje čoveka zašto to čini kad i on ima decu, Alimpije je odgovorio da su njegova odrasla, a da tim mališanima treba još otac. Svešteničke dužnosti obavljao je i u periodu kada je bio gradonačelnik Novog Sada (1944–1949). Četiri godine nakon tog mandata premešten je za paroha Almaške crkve i na tom mestu je ostao do penzionisanja (1958), čime mu je ispunjena želja da svešteničku službu završi u hramu u kojem je, kao prvi paroh, službovao njegov predak i u kraju u kojem je odrastao.
Između dva svetska rata bio je veoma aktivan u društvenom životu Novog Sada. Prota Alimpije se smatra prvom ličnošću građanskog Novog Sada koja je stala na stranu Narodno-oslobodilačkog pokreta. Najveći udarac doživeo je kada mu je, novembra 1943, kao učesnik NOP-a, u borbi sa okupatorom poginuo sin Živko.
Alimpije Popović je bio i poslanik u Narodnoj skupštini Srbije u kojoj je, aprila 1947. godine, predložio da se u prvi petogodišnji plan unese izgradnja Kanala Dunav-Tisa. Napisao je knjigu povodom dva veka Uspenske crkve, kao i više priloga iz istorije Novog Sada. U listu svog brata pisao humoristično-satiričnu kolumnu koristeći arhaičan narodni govor tipičan za Vojvodinu, potpisujući se kao „Mita Kradić – noćom stražar, danjom knjižovnik“. Znao je više od hiljadu narodnih i varoških pesama, pa je na Radio Beogradu nastupao i kao pevač, pod pseudonimom Joca Podbarac. U braku sa Melanijom Rankov, imao je četvoro dece - Dimitrija, Maru, udatu Petrović, Danicu, udatu Kiselički, i Živka. I Alimpijevi potomci danas žive u Novom Sadu i Beogradu.
Daka i Alimpije umrli su iste godine – 1967. Takav slučaj je i sa rođenom braćom iz poznate karlovačke porodice Ćirić – Stevanom i episkopom Irinejem, koji su preminuli iste, 1955. godine.
Zorica Milosavljević
