BICIKLOM KROZ VOJVODINU: Ruma (2) Palata Hedvige i Dušana i vek kasnije - ponos varoši (FOTO)

Na travnjaku pred školom je i bista slavnog pesnika po kojem je ponela ime. Na postamentu piše: “Obnovili gradski i narodni odbor i organizacije Narodnog fronta Rume. 3. jun 1951”. Razmišljam kako je Zmaj jedna od retkih ličnosti iz naše kulture koja je bila podobna i voljena u svim epohama, za

života, u Kraljevini Srbiji, u Kraljevini Jugoslavije, posle u socijalističkoj Jugoslaviji i tako i danas. Ipak, škola ovo ime nosi tek od 1954.

Zašto baš Čika Jovino ime? O tome je 2000. napisana posebna monografija: „Spomenik Jovanu Jovanoviću-Zmaju u Rumi“ čiji je autor Mr. Đorđe Đekić (bivši profesor istorije u školi). U njoj piše: “ Kada je 5. novembra 1911. osvanula Čika Jovina bista ispred školske zgrade u Glavnoj ulici u Rumi - njihov san se ostvario. Rumljani su školu nazvali Zmaj Jovinom i ako je ona tada nosila ime: „Niža pučka srpska škola“. Mali je broj osnovnih škola koje mogu da se pohvale članstvom u „Matici srpskoj“. Našoj školi se to dogodilo 1881. kao što je zapisano u Letopisu škole.

Prvi direktor škole je bio učitelj Gavra Putnik a imenovan je na to mesto 1877. Pre njega, škola nije imala direktora već su se o školi starali učitelji a opština i roditelji učenika su obezbeđivali ogrev za učionice.

U to vreme nedostatak školskog prostora je bio ogroman problem za rad škole, pa su tadašnje opštinske vlasti odlučile da izgrade novu školsku zgradu u Glavnoj rumskoj ulici. Nova gradska „lepotica“ obradovala je stanovnike Rume a naročito učenike naše škole na početku školske 1905. Na velikoj svečanosti koja je upriličena tim povodom, je prisustvovao nezapamćeno veliki broj građana Rume.

Školu je 1985. posetila velika pesnikinja Desanka Maksimović, na poziv direktora Veselina Novčića. Tom prilikom ona je zapisala u Letopis: „Polažem mnogo nade u pionire naše otadžbine. Neka budu, ako je moguće, bolji nego što smo mi stariji“. U bivše učenike ove škole ubrajaju se mnogi poznati i ugledni građani, kao što su: Isidora Sekulić, Mileva Marić, Radovan Košutić, Nikola Drenovac, Dragan Nedeljković i drugi”, kaže se između ostalog u monografiji.

Nastavljam dalje i sa iste desne strane ulice stižem do reprezentativnog zdanja Gradske kuće u Rumi ispred kojeg se šareni cvetni vrt kakav je nekada postojao u mnogim vojvođanskim mestima a danas je, na žalost, prava retkost.

Gradska kuća u Rumi poznata je kao kuća Ostojića, čiji je vlasnik bio Dušan Ostojić, bogati rumski trgovac.

Kao osnivač rumskih Ostojića pominje se Jefta Ostojić, ugledni trgovac štofovima, koji je došao u Rumu u drugoj polovini 19. veka. Bio je član “Rumske kasine”, a bavio se i politikom. Kao član Srpske radikalne stranke  učestvovao je u Srpskom narodno-crkvenom saboru 1901. Bio je oženjen Evicom rođenom Cvejić, koja je takođe imala značajnog udela ujavnom životu kao članica odbora Srpske ženske dobrotvorne zadruge.

Dušan Ostojić rođen je 1877. u Rumi, a pretpostavlja se da je zanat učio od oca. Bio je oženjen Hedvigom rođenom Černolka, ćerkom gostioničara Franje i Marije rođene Korska. Dušanovi roditelji osporavali su ovu vezu, jer je Hedviga bila druge vere. Nakon četiri godine, Dušan je dobio odobrenje da se oženi Hedvigom, a cena ulaska u ovaj brak bila je ta da Hedviga prelazi u pravoslavni veru i prilikom krštenja dobija ime Marija.  

Dušan i Marija, nastanili su se u porodičnoj kući u Glavnoj ulici 115, 1926. danas poznatoj kao Gradska kuća. Porodičnu kuću  Dušana Ostojića, projektovao je arhitekta Đorđe Janković, sin čuvenog beogradskog trgovca Svetozara Jankovića. Arhitekta Janković, bio je u porodičnim vezama sa Ostojićima, te njegov izbor za projektanta nove porodične kuće, uglednog rumskog trgovca, nije slučajnost. 

Porodična  kuća Dušana Ostojića u Rumi,  rađena je u neoklasicističkom duhu, sa tipičnom asimetrijom na fasadi, što je bilo veoma karakteristično za Đorđa Jankovića. Kuća je bila opremljena  nameštajem čuvene  bečke firme Portois & Fix. Beč je tada bio mesto u kom se snabdevao najbogatiji sloj stanovništva Kraljevine Srbije. Nameštaj je rađen u klasicističkom i neobaroknom stilu. Kuća je do 30. juna 1970. pripadala porodici Ostojić, nakon čega je kupoprodajnim ugovorom postala  vlasništvo “Novosadske banke” iz Novog Sada i to za 610.000 dinara. Ugovorom o prenosu prava korišćenja nepokretnosti “Novosadska banka” postaje suvlasnik nad objektom i to 2/8, dok je većinski vlasnik objekta opština Ruma sa 5/8 i manjinski 1/8 Kulturni centar “Stevan Doronjski”.

Za sedam dana na istom mestu čitajte treći i poslednji nastavak priče o ovoj sremskoj varoši - o pravoslavnoj i rimokatoličkoj crkvi u centru mesta kao i modernističkoj zgradi Robne kuće “Venac” iz 1971. sa mozaikom koji je delo Branislava Makeša i Božidara DŽmerkovića.

Preko puta Gradske kuće nalazi se zgrada Zavičajnog muzeja Ruma koja je najstariji i istovremeno prvi spratni objekat u gradu. Kada sam pre nekih mesec dana posetio Rumu - bila je zatvorena u subotu u 18 časova, bez informacije o radnom vremenu i bilo kakvog objašnjenja za putnike namernike. Na sajtu ove ustanove tek na poslednjoj stranici “Kontakt” dole na dnu piše da je muzej “zbog radova na sanaciji objekta privremeno zatvoren za posetioce” ali bez naznake kada bi ti radovi mogli da budu okončani.

Zgrada je podignuta 1772. a sa rimokatoličkom crkvom izgrađenom 1813. i župnim dvorom iz 1815. čini jedininstven autentičan urbanističko arhitektonski ansambl gradskog tipa. Sva tri objekta zadužbine su porodice Pejačević.

 

Robert Čoban