KCNS: Održana tribina „Ukrajina nakon Drugog svetskog rata“

Ukrajina je iz Drugog svetskog rata izašla kao potpuno devastirana teritorija i jedan od subjekata Sovjetskog Saveza. O tome su svedočili i sovjetski podaci, prema kojima je na teritoriji Ukrajine u tom ratu poginulo između osam i deset miliona ljudi. Nije reč samo o etničkim Ukrajincima nego i o etničkim Jevrejima, koji su tokom Holokausta na ukrajinskoj teritoriji gotovo potpuno uništeni. Iz tog rata Ukrajina je izašla desetkovana ne samo kada je reč o stanovništvu nego i o oblasti infrastrukture. Prema podacima sovjetskih komisija koje su pet godina popisivale gubitke, zaključeno je da je uništeno više od 700 gradova (naselja sa više od 10.000 stanovnika) i 28.000 sela.

Ukrajinci su, kako je navedeno na tribini, podneli ogroman teret Drugog svetskog rata. Veliki broj njih borio se u Crvenoj armiji. Dali su ozbiljan doprinos odbrani ruskih gradova, a jedan od komandanata odbrane Staljingrada bio je Ukrajinac. Najzad, Beograd i Novi Sad oslobođeni su u sadejstvu sa Crvenom armijom koja je bila deo ukrajinskog fronta. Posle rata Staljin je odlučio da dâ na značaju ukrajinskoj socijalističkoj republici. Kada su osnivane Ujedinjene nacije  (uz učešće i tadašnje Jugoslavije), SSSR nije ušao u tu organizaciju kao jedinstven subjekt nego kao Ruska, Beloruska i Ukrajinska sovjetska republika. Za sve tri bila je to neka vrsta međunarodnog priznanja.

Još u Staljinovo vreme, a posle i u eri Hruščova i Brežnjeva, Ukrajina je koncipirana kao neka vrsta izloga ka Zapadu. Trebalo je da posluži kao propagandno „oružje“ SSSR-a u nastupajućem konfliktu sa Zapadom. U Ukrajinu se tada mnogo ulagalo, pa je kijevski Elektrotehnički institut prvi, u celom SSSR-u, dobio kompjuter, rekao je autor tribine.

Čuveni geopolitički analitičar Zbignjev Bžežinski govorio je o Ukrajini kao „mekom trbuhu Sovjetskog Saveza“. On je tvorac čuvene definicije da je Rusija sa Ukrajinom evroazijska sila, a bez nje je – azijska sila. S tom definicijom složili su se i mnogi ruski analitičari. U tom periodu puno se ulagalo, naročito u infrastrukturu (železnicu i gasovod, industriju i privredu u Ukrajini). Zanimljivo je, kako je rečeno na tribini, da je marta 1991. godine na teritoriji Ukrajine na kontradiktorno referendumsko pitanje: „Da li ste za to da Ukrajina ostane u savezu sovjetskih suverenih država na osnovu deklaracije o državnom suverenitetu Ukrajine“, što najavljuje konfederaciju koja će kasnije i nastati, 80% birača odgovorilo – pozitivno.

Već 1. decembra 1991. Ukrajinci su raspisali referendum na koji je izašlo više od 84,18% birača i ubedljivom većinom (90,32%) proglašena je nezavisnost. Za to su uglavnom glasali i etnički Rusi, jer je u to vreme stvorena atmosfera da će, uprkos raspadu, Sovjetski Savez nastaviti da postoji u nekom drugom obliku.