JEZIKOMANIJA Pravilo izuzetaka
U prošloj „Jezikomaniji” bilo je reči o nazivima stanovnika nekog mesta (etnicima) u inostranstvu. A šta je s etnicima u Srbiji?
Etnici se u srpskom jeziku grade na dva načina, u zavisnosti da li je toponim južno ili severno od Save i Dunava. Zanimljiv primer je da žitelja Pančeva nazivamo PANČEVAC (Pančevka), a stanovnika Kraljeva, koje ima isti broj slova i slogova – KRALJEVČANIN (Kraljevčanka).
U našem jeziku važi i „pravilo izuzetaka” – da stanovnike nekog mesta ili kraja zovemo onako kako to oni žele, a ne kako to gramatika ili pravopis nalažu. Tako je, npr. kod etnika Niša: književni oblici Niševljanin i Niševljanka su se povuki ispred Nišlija i Nišlijka.
Stanovnici Valjeva se ljute kad ih nazivate Valjevčanima, oni su isključivo Valjevci i Valjevke. Stanovnici Smedereva su Smederevci i Smederevke, a ne Smederevljani.
Ljudi koji žive u Boru su Borani i Boranke, a ne Borci, a u Ljigu žive Ljižani. Stanovnici Požege su Požežani i Požežanke. U Prištini ne živi Prištinac i Prištinka već Prištevac i Prištevka.
Srbi s Kosova se ljute kad ih u ostalim krajevima Srbije nazivaju Kosovarima i Kosovarkama, jer su oni Kosovci i Kosovke. Kosovar je albanski oblik koji se u našem narodu smatra pogrdnim.
Naš odani čitalac iz Crvenke želeo je da zna kako se nazivaju meštani mesta Ba (naselja u Srbiji u opštini Ljig). Najbolje je reći „stanovnici sela Ba”, dok ih neki zovu i Bašani.
Konfuziju prave stanovnici oblasti, sela i gradova koji imaju dva ili tri člana u svom nazivu. O tome sledeće subote...
Nataša Mirković
