Milan Konjović i Galerija Matice srpske
U godinama jubileja i bezbrojnim kombinatorikama označenim starim i novim čitanjima važnih događaja iz prošlosti, ove godine upisujemo 120 godina od rođenja i 25 godina od smrti slikara Milana Konjovića (1898 – 1993).
Sabiranje njegovih slika, u mnoštvu razasutih dela u zemlji i inostranstvu odvodi nas na uzbudljiv put utaban velikim brojem priznanja, u kome iščitavamo karakter Konjovićevog dinamičnog kretanja ka uspehu (ponekad ometenog ideološkim i drugim spoticanjima) na kome je od samog početka, slikar vojvođanske ravnice i ljudi na njoj koristio potentnu snagu svoje istrajne slikarske ličnosti.
Predan strukturi pokretačke vizije zasnovane na probojnom i izrazito individualnom kursu progresivnog toka, Konjović predstavlja simbiozu neumornog delatnika i glasnog (najboljeg) samo-afirmatora. Sklon samouverenim odbijanjima koji mu pripisuju različite uticaje, opasan neobuzdanim temperamentnim svoje ličnosti, uz neumorno ponavljanje sudbinskih činilaca koji su ga odredili i izdvojili od drugih, Milan Konjović je misleći i radeći istovremeno, trajno obeležio slikarski razvoj naše umetnosti.
Matica srpska je uvek imala posebnu vezu i negovala specifičan odnos sa Milanom Konjovićem. On pripada onoj grupi slikara koje mi često svojatamo kao naše slikare, ne zbog toga što imamo veliki broj njegovih dela i zato što smo mu često priređivali izložbe već zato što je on aktivno učestvovao u mnogim fazama rada Muzeja a kasnije Galerije Matice srpske. Kada je 1933. godine Muzej Matice srpske, odmah nakon otvaranja za javnost, uputio poziv savremenim slikarima da novootvorenom muzeju poklone jedno svoje delo kako bi pomogli popunjavanje kolekcije savremene umetnosti, Konjović se među prvima odazvao. Poklonio je ne makar koju sliku već izuzetno delo Model u ateljeu iz 1932. godine.
Delo koje spada u njegove najuspelije aktove i koje je gotovo uvek izloženo u stalnoj postavci GMS. Bilo je to njegovo prvo delo u kolekciji Muzeja Matice srpske a posle su usledili brojni pokloni i otkupi tako da danas GMS baštini 31 delo – 20 slika, 9 crteža i 2 pastela. Kada je Muzej Matice srpske, po otvaranju za javnost, započeo svoju izlagačku delatnost i priređivanje jedne istorijske i jedne savremene izložbe godišnje, Milan Konjović je dobio priliku da svoja dela predstavi već 1936. godine. Njegova prva posleratna samostalna izložba priređena je već 1946, a 1958. u novootvorenoj zgradi održana je Jubilarna izložba Milana Konjovića u povodu 40 godina njegovog rada.
I konačno, kada je tokom teških i kriznih devedesetih godina GMS počela da priređuje monografske izložbe velikih umetnika iz svog fonda, priređena je 1995. godine izložba Milan Konjović iz kolekcije Galerije Matice srpske na kojoj su prikazani svi njegovi radovi. U godini u kojoj je GMS obeležila 170 godina trajanja dat je poseban omaž Milanu Konjoviću: ispred zgrade je postavljena skulptura Slikar Milan Konjović, rad novosadskog vajara Jovana Soldatovića. Nakon tri decenije čuvanja gipsanog modela nastalog kao predlog za Trg u Somboru, skulptura je izlivena i postala trajna vrednost ne samo kao delo u kolekciji GMS nego kao delo dostupno svim posetiocima Novog Sada. Skulptura Milana Konjovića postala je deo naše zgrade, ona koji dočekuje na ulazu i poziva publiku da u Galeriju uđe.
Galerija Matice srpske nije obeležila 120 godišnjicu rođenja Milana Konjovića. To su ove godine učinile naše kolege iz Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, dok je u GMS, u saradnji sa Ogrankom SANU priređeno predstavljanje knjige akademika Mira Vuksanovića Nasamo sa Milanom Konjovićem. Naredni korak je da se po uzoru na ovu našu skulpturu izlije i postavi jedna somborska, na ćelavom Trgu uz „pritajenu želju da ga opet sretnemo, na istom putu, na putu ka njegovoj Galeriji, onako povijenog u ramenima, sa šalom pod grlom, u bronzi, na trgu, kao da još hoda, kao da je u koračaju zastao“, kako piše u knjizi Nasamo sa Milanom Konjovićem.
Dr Tijana Palkovljević Bugarski
Mr Danilo Vuksanović
