Objavljen drugi tom monografske publikacije UPIDIV-a

Urednici ovog izdanja Vladimir Mitrović i Zdravko Rajčetić u uvodnoj reči ukazuju da su se oslanjali na istraživački i kritičarski rad prethodnika, čitajući te ipak retke tekstove, uz intenzivne kontakte sa umetnicima, posmatrali su njihova dela u kontekstu novog, našeg vremena, dok su u korpus tema i autora uključili i one savremene koji po njihovom mišljenju obeležavaju godine novog milenijuma. Prvi tom monografije, objavljen 2014. nazvan “50 godina UPIDIV-a: Na ramenima velikana” predstavio je znamenite vojvođanske autore iz široke oblasti primenjene umetnosti, dizajna i arhitekture, ali i sve događaje i salone koje je udruženje priredilo. U drugom tomu urednici su odlučili da se usmere ka osvetljavanju i analizi pojava u umetničkom životu Vojvodine druge polovine proteklog veka.

Zdravko Rajčetić piše o privrednom dizajnu u Vojvodini od posleratnog perioda do 1985. predstavljajući privredna preduzeća u kojima je tada implementirana ideja o dizajnu. On se prvo razvijao sporadično, ali već sredinom 60-ih sve više je postajao neophodnost savremenog poslovanja. Sa privrednim rastom 70- ih godina dizajn se sve više uključuje u razvoj novih proizvoda, da bi se, kako ukazuje, Rajčetić, tokom 80-ih dizajn maksimalno integrisao u sve grane industrije. Druga Rajčetićeva studija posvećena je razvoju umetničke keramike u Vojvodini.

Po njegovim rečima, formiranje umetničke keramike od posleratnog perioda teklo je na organizovanim osnovama zahvaljujući obrazovnim institucijama, galerijama i muzejima, izlagačkim manifestacijama, profesionalnim udruženjima i posebno specijalizovanim umetničkim kolonijama. Rajčetić ukazuje na dva danas prepoznatljiva pravca daljeg razvoja umetničke keramike, jedan polazi od preispitivanja keramike kao umetničkog medijuma koji se širi ka drugim umetničkim i medijskim oblastima i to posebno u krugu pripadnika mlađe generacije i drugi koji i dalje bogati tradicionalno shvatanje keramike kao autonomne oblasti umetničkog svaralaštva u krugu srednje i starije generacije. Autor skreće pažnju i na smanjen broj izložbi i kolonija, kao i novoafirmisanih svežih snaga, tako da keramika lagano gubi položaj reprezentativne umetničke oblasti koji je imala ranije.

Sava Stepanov predstavio je umetnost tapiserije u Vojvodini u drugoj polovini prošlog veka. Od pionirskih nastojanja Boška Petrovića i formiranja Ateljea 61 do naših dana tapiserija je, po njegovim rečima prošla put od slike u vuni do autentičnijeg i medijski određenijeg iskaza. U tom procesu formirale su se značajne stvaralačke ličnosti čiji opusi predstavljaju uporišne tačke i temeljne odrednice za prepoznavanje tendencija i stilskih opredeljenja u tapiserijskoj umetnosti.

Pokret Sinteze

Zdravko Rajčetić i Vladimir Mitrović bavili su se i Pokretom Sinteze kao oblikom umetnosti eksponirane u javnoj sferi, koji je trajao od sredine 50- ih do kraja 80- ih godina prošlog veka, a odnosio se na povezivanje i oplemenjivanje arhitekture i urbanizma delima likovne i primenjene umetnosti. Nažalost, kako navode autori, mali broj dela iz oblasti Sinteze i dalje je u životu, zbog nebrige za sopstveno nasleđe i novomilenijumskih društvenih i ekonomskih preobražaja koji su zahvatili zemlju.

Studija Vladimira Mitrovića posvećena je novosadskoj školi kulturnog plakata kao posebnoj pojavi unutar širokog spektra savremenog umetničkog i dizajnerskog stvaralaštva i vezan je prvenstveno za pozorišne predstave i i likovne manifestacije kao i za najavne plakate izložbi, salona, festivala, akcija i projekata. Po Mitrovićevim rečima, plakat se poslednjih godina vratio svojoj umetničkoj biti. Kao poseban predmet postoji u školama i na akademijama, izlažu se na redovnim manifestacijama, sve je više zbirki plakata u muzejima i privatnim kolekcijama, što govori da plakat nije zanemaren nastavljajući svoje trajanje više od veka i po kao jedna od još uvek najprestižnijih vidova grafičke umetnosti.

U dodatku monografije objavljeno je nekoliko tekstova značajnih stvaralaca čiji su kritički osvrti iz sedamdesetih i osamdesetih godina objavljivani na stranicama “Dnevnika”.

N.Popov