Uzgajivači duvana traže podsticaje
Grupacije proizvođača duvana i duvanskih proizvoda pri Privrednoj komori Srbije ponovo je pokrenula pitanje da uzgajivači duvana dobiju podsticaje od države koje sada nemaju kako bi postali ravnopravni u odnosu na proizvođače cigareta koji ne plaćaju carinu na uvoz stranog duvana.
U okviru grupacije najviše su za dobijanje podsticaja zainteresovani preduzentici koji samo uzgajaju duvan, dok proizvođači cigareta smatraju da nisu u povlašćenom položaju u odnosu na one koji rasađuju i gaje duvan na njivama.
"Bezmalo deceniju proizvođači duvana se nalaze u neravnopravnom položaju u odnosu na fabrike koje za cigarete kupuju uvozni duvan pa su zato što ne plaćaju carinu na uvezenu sirovinu u povlašćenom položaju ,jer kako se procenjuje, ostvaruju podsticaj od deset do 30 odsto vrednosti obrađenog duvana, dok su uzgajivači prepušteni da se snalaze kako znaju i umeju", kaže direktor preduzeća “Kopeks” Đorđo Radojičić . Tako je, naglašava, stvorena nelojalna konkurencija u domaćoj proizvodnji na ovdašem tržištu i dovela do toga da opstaju proizvođači cigareta a nestaju uzgajivači, koji od države ne dobijaju ni dinar radi unapređenja gajenja sirovog duvana.
"U proteklih devet godina srpski buyet je oštećen za više desetina miliona evra - tvrdi direktor Radojičić čija firma poslujući iz Novog Sada prodaje duvan od Indonezije do EU. Fabrike cigareta, podseća Radojičić, počele su da rade u vreme obaveznog otkupa domaćeg duvana. –Ali je premija za proizvodnju duvana ukinuta 2009. , a Odluka o oslobađanju od plaćanja carine za proizvođače cigareta je u primeni od 2010, pa je u takvim uslovima neprihvatljivog favorizovanja pojedinih učesnika u proizvodnji duvana značajno oštećen buyet Srbije", objašnjava direktor Radojičić.
Po njegovim rečima netačne su tvrdnje ovdašnjih vlasnika fabrika cigareta da mogu da kupe povoljnije duvan u inostranstvu nego šta je ovde, jer obrađeni domaći duvan ne vredi skuplje za domaće kupce u odnosu na strane.
"Ekonomski interes , cena i kvalitet iskučivo opredeljuje poreklo i dobavljača ove sirovine", naglasio je direktor “Kopeksa” Radojičić.
Grupacija proizvođača duvana i duvanskih proizvoda predočila je podatke, da se kako ističu, zbog ne plaćanja carine , nije povećala ni proizvodnja ni kupovina domaćeg duvana, već da se iz godine u godinu površine pod duvanom smanjuju .Prošle godine pod duvanom je bilo rasađeno oko 4.400 hekara , a u 2011. duvan je zauzimao više od 6.000 domaćih oranica.
"Oslobađanje od plaćanja carine fabrike cigareta dovelo je do značajnog povećanja uvoz duvana do blizu 21.000 tone prošle godine , dok je 2014. uvozeno malo više od 8.000 tona. Zbog te odluke proizvođači duvana “Čoka” iz Čoke, “Kopeks” iz Novog Sada, “Tabeks” iz Sremske Mitrovice, “Duvankop” iz Bačke Palanke i “Duvan” iz Ljubovije direktno osuđeni na gašenje više od polovine srpske proizvodnje duvana ", naglašava direktor “Tabeksa” Nenad Tubić.
On dodaje da bi se izjednačili uslovi privređivanja u proizvodnji duvana treba hitno ukinuti carinu i uvesti premije po kilogramu , u iznosu 0,5 evro centa po kilogramu proizvedenog duvana .
"Na taj način bi se stovorile pretpostavke za legalno funkcionisanje tržišta i dovelo do povećanja proizvodnje domaćeg duvana i smanjenje uvoza", kaže Tubić.
Daju šansu domaćima
Međutim najveći proizvođač cigareta “Monus” ne deli ovo mišenje smatrajući da domaći obrađivači treba da stvore privredni ambijent i privuku domaće proizvođače cigareta tako što će ga koristiti i na taj način povećati potrošnju ovdašnjeg duvana.
Direktor “Monusa” Branko Kostića kaže da duvan kupuju i od domaćih proizvođača sirovog duvana iz “Čoke” i AD “Duvan” iz Ljubovije i tako daju šansu domaćoj proizvodnji i obradi duvana .
"Svaki registrovani proizvođač duvanskih proizvoda oslobođen je od carine srazmerno vrednosti otkupljenog domaćeg obrađenog duvana, pa se ne može govoriti o nelojalnoj konkurenciji", podvlači Kostić i dodaje da su proizvođači cigareta imali i značajne investicije i ulaganja u ovoj grani privrede, i da su i na taj način dali šansu.
Z. Delić