SANU : "Srpsko pismo, jezik i književnost su skrajnuti"
Okruglim stolom, posvećenim savremenoj srpskoj dramskoj i književnosti za decu, juče je u Ogranku SANU u Novom Sadu praktično zaokružen četvorogodišnji projekat„Srpska književnost danas”, koji je inicirao akademik Miro Vuksanović.
Ovaj jedinstven poduhvat, koji je umnogome naslonjen na antologijsku ediciju Matice srpske „Deset vekova srpske književnosti”, praktično je započeo 2014. kada je u fokusu bila srpska poezija, potom je pažnja usmerena na prozu u poslednjih četrdesetak godina, 2016. je bila u znaku književne kritike i esejistike, da bi se sada tematski luk zatvorio...
„Osnovna namera projekta je da se definiše savremeni srpski književni korpus. To znači da se dobije kratak ali što obuhvatniji prikaz savremenog književnog stvaranja na srpskom jeziku, u svim žanrovima - poezija, proza, esej, kritika, drama, literatura za decu - gde god žive i pišu Srbi, u Srbiji, Republici Srpskoj, Crnoj Gori, Hrvatskoj, Rumuniji, Mađarskoj... Jer je književnost osnovni umetnički znak i zaštitnik jezika na kojem nastaje. U sadašnjim prilikama skrajnuti su i srpska književnost i srpski jezik i njegovo prirodno pismo”, naveo je juče u uvodnom slovu akademik Vuksanović.
Istovremeno, on je upozorio na činjenicu da književnost danas, ne samo u srpskim okvirima, već u planetarnim, ništa ne može sama da uradi za sebe. „Književnost danas ne može sama, kao što nije mogla nikada, ali njena zavisnost nikada nije ogromna kao sada”, poručio je ugledni književnik. Kao ilustraciju naveo je primer prošlogodišnje Nobelove nagrade za književnost, koju je dobio Bob Dilan.
„Dilan do tog čina nije bio poznat kao pisac čije se knjige čitaju, već kao pevač i kompozitor čiji se stihovi slušaju. Da je on objavljivao svoje pesme u malotiražnim časopisima i knjigama, kao što rade i poznati svetski pesnici, sigurno je da njegova poezija ne bi bila gde je danas. Šta se dogodilo, možemo da zamišljamo: Nobelov komitet je zapazio da umetnička književnost više nije ugledna kao pre, da je gotovo pregrnuta raznim drugim oblicima čitanja i nečitanja, digitalnim, elektronskim... te da je književnost u dubokoj senci politike. I setili su se starogrčkog sinkretizma koji se održao i u drugim epohama kao primamljiv spoj više umetnosti u jednom delu. Uperili su prst i rekli da se to dosledno ostvaruje u umetnosti Boba Dilana. Dalji tok stvari je poznat, ali ostaje nepoznato da li ćemo i dalje kao ranije imati Nobelovu nagradu za književnost”...
Uvodni referat o savremenoj srpskoj dramskoj književnosti prof. dr Ljiljane Pešikan-Ljuštanović izdvojio je reperne figure u razvoju te literature od pedesetih godina prošlog veka na ovamo, poput Đorđa Labovića i njegovog „Nebeskog odreda”, zatim Miodraga Pavlovića, Jovana Hristića, Borislava Mihajlovića Mihiza, pa Aleksandra Popovića, Borislava Pekića i Ljubomira Simovića, sve do Dušana Kovačevića, dok je o generaciji autora koja je stasala u novom milenijumu govorio dr Svetislav Jovanov. Docent dr Milivoje Mlađenović je govorio o savremenoj dramskoj književnosti za decu, napravivši dako odličan uvod za slovo prof. dr Jovana Ljuštanovića uopšte o književnosti za najmlađe, te referate na tu temu prof. dr Zorane Opačića i dr Tijane Tropin.
Kao i u slučaju pređašnjih okruglih stolova posvećenih poeziji, prozi, te književnoj teoriji i esejistici, slova i sa jučerašnje sesije biće objavljena u posebnoj svesci serijala „Srpska književnost danas”, mada je akademik Vuksanović najavio i mogućnost da sva ta kazivanja budu sabrana u jednoj knjizi.
M. Stajić
