Izložba: Lubarda 1907–1974–2017.

Posle niza vernisaža, kojima su predstavljani pojedini segmenti bogatog stvaralaštva ovog slikara, zajednička postavka Spomen zbirke i Kuće legata iz Beograda je retrospektivnog karaktera i obuvatajući više od četiri decenije njegovog opusa. Premijerno izložba je tokom avgusta predstavljena u Dvorcu Petrovića, u Centru savremene umjetnosti Crne Gore u Podgorici, a njeno novosadsko izdanje će biti dopunjeno sa još nekoliko slika. Pored dela iz oba legata, posetioci će biti u prilici da vide radove koji se čuvaju i u drugim umetničkim zbirkama kao i privatnim kolekcijama. Autorke postavke su mr Milana Kvas iz Spomen zbirke i Dina Pavić iz Kuće legata.

Kroz izložbu sa tridesetak Lubardinih dela nastajalih od 1928. do 1971. i vrlo iscrpnim dokumentacionim fondom, predstavljenim na 16 panoa, mogu da se prate sve umetničke faze u bogatom stvaralaštvu ovog autora. Priča počinje sa slikama iz najranijeg perioda, kao što je “Ženski akt”iz Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci koji je Lubarda izložio na prvoj samostalnoj izložbu u Rimu 1929. što je propraćeno fotografijama, katalogom, izvodima iz italijanske štampe, pismom Beljanskom sa utiscima samog umetnika.

Izloženo je zatim svih devet slika iz kolekcije Beljanskog, među kojima je i “Plavi izlog”, izlagan na prvoj samostalnoj izložbi u Beogradu 1933. U odnosu na postavku u Podgorici na novosadskoj izložbi je i Portret patrijarha Gavrila Dožića iz Muzeja Srpske pravoslavne crkve, kao i pismo Beljanskom da radi upravo na ovom portretu, ”Konji” iz kolekcije kompanije “Tarket” i “Mrtva priroda” iz Muzeja grada Beograda. Kroz bogat i zanimljiv arhivski materijal, koji se u nekim segmentima prvi put predstavlja u javnosti, a čine ga brojne fotografije, katalozi, pozivnice, ođeci u domaćoj i stranoj štampi, prepiska sa porodicom tokom boravka u logoru od 1941. do 1943. autorke postavke su došle i do novih saznanja o životu i stvaralaštvu velikog umetnika.

Posleratni period zastupljen je uglavnom delima iz Legata Petra Lubarde u okviru Kuće legata. Sa slikom “Brdo nad Kotor” Lubarda je učestovao na Bijenalu u Veneciji 1950. i njom započinje serija radova koja govori o promeni umetničkog izraza što simbolično predstavlja promenu i u tadašnjoj modernoj jugoslovenskoj umetnosti. Važna tačka u njegovoj daljoj karijeri bilo je vrlo zapaženo učešće na Bijenalu u Sao Paolu 1954. na kome dobija jednu od tri otkupne nagrade za slikarstvo, a prikazana je slika “Kompozicija” koja će takođe moći da se vidi na ovoj izložbi. Čuveni Henri Mur je tada rekao da Bijenale nije donelo ništa novo osim Jugoslavije i njihovog Lubarde. Autorke izložbe su bogatim arhivskim materijalom predstavile i ovo gostovanje u Brazilu, a zatim i put u Indiju gde je priredio dve izložbe.

Sledi “Kosovska bitka”, jedna od varijacija i priprema za mural koji će raditi u zgradi sadašnjeg Predsedništva Srbije. Upravo serije sličnih motiva i niz crteža, skica, studija za pojedine slike po oceni autorki postavke govore o velikoj istrajnosti i posvećenosti ovog umetnika. “Putovanje kroz noć” iz 1971. je poslednja slika u ovoj postavci, nedavno restaurirana koja niz decenija nije izlagana.

Izložba se završava nekom vrstom omaža drugih autora velikom umetniku - slikom Milana Konjovića “U slavu Lubarde”koja je nastala na vest o smrti autora koga je duboko cenio kao i Lubardinim potretom u bronzi Sretena Stojanovića. Dokumentarni deo završava se materijalom iz arhiva Cuce Sokić, sa pozivnicama, pismima, čestitkama i beleškama iz njenog dnevnika, u kojima piše o velikom umetničkom uticaju koji je Lubarda na nju imao.

Izložbu prati reprezentativan, bogato ilustrovan katalog, sa uvodnim slovima Jasne Jovanov, upravnice Spomen zbirke i Filipa Brusića Renoa, direktora Kuće legata i tekstovima mr Milane Kvas o dugogodišnjem prijateljstvu Beljanskog i Lubarde, Dine Pavić o umetničkoj zbirci i arhivskoj građi posle 1945. i Gordane Krstić Faj koja piše o Lubardi u svetlu francuskih izvora i njegovim boravcima u Parizu kao i reprodukcijama izloženih dela.

N. Popov

U oktobru naučni skup

Izložba u Novom Sadu traje do 5. novembra, a od 9. novembra do 10. januara će biti u Kući legata u Beogradu. U Spomen-zbirci će u oktobru biti održan i regionalni naučni skup na kome će petnaestak učesnika sveobuhvatnije sagledati život i delo Petra Lubarde sa umetničkog, istorijskog i kulturološkog aspekta, a promocija Zbornika radova najavljena je za decembar u SANU u Beogradu.