Portret jednog vremena u GMS: Fotografije čuvenog Nadara

Postavka nazvana „Portret jednog vremena“ realizovana je zahvaljujući saradnji sa Nacionalnom galerijom za fotografiju Jeu de Paume iz Pariza i Francuskim institutom u Srbiji kao i Medijatekom za arhitekturu i nasleđe Ministarstva kulture Republike Francuske. Izložbu čine portretne fotografije na kojima je Nadar predstavio najznačajnija imena francuske i evropske umetnosti i kulture, svedočeći o istoriji 19. veka i predstavljajući nesvakidašnji portret jednog vremena. Na izložbi je 41 portret, a među njima je i fotografija– portret srpskog kneza kasnije kralja Milana Obrenovića iz kolekcije Muzeja primenjene umetnosti iz Beograda.

Po rečima dr Tijane Palkovljević Bugarski, upravnice Galerije Matice srpske, Feliks Nadar je učinio veliki pomak u prihvatanju fotografije kao umetnosti u drugoj polovini 19. veka. Panteon velikih stvaralaca, pisaca, kompozitora, slikara, glumaca, arhitekata, koje portretisao Nadar, prilika je da se vizuelno susretnemo sa njima i da dela likovne, književne i muzičke umetnosti koja su nam dobro poznata, povežemo sa ličnostima koje su ih stvorile. Viđene očima Nadara, uhvaćene njegovom fotografskom kamerom i osvetljene samo njemu svojstvenom primenom svetla u karakterizaciji lika, ove ličnosti pružaju priliku da se na izložbi prikaže jedna kratka istorija kulturnih dostignuća Pariza, Francuske i Evrope u drugoj polovini 19. veka, ukazuje upravnica GMS.

Feliks Nadar je bio svestrana ličnost, ne samo fotograf nego i pisac, karikaturista i avanturista. Bio je prvi fotograf koji je leteći balonom iznad Pariza fotografisao svoj grad iz vazduha. Prvi je upotrebio veštačko svetlo kako u portretu, tako i kada je prvi sišao u katakombe i kanalizacionu mrežu Pariza i fotoaparatom zabeležio podzemlje.

Galerijski model izlaganja upotpunjen je, ovom prilikom, naučnim pristupom istoričarke fotografije i profesorke na Akademiji umetnosti u Novom Sadu dr Dubravke Lazić koja ističe da je Nadar postavio nove kriterijume kvaliteta portretnog žanra u fotografiji pomerajući granice fotografskog umeća. Ličnostima je prilazio s dužnim poštovanjem i pažnjom trudeći se da u površinu srebrne emulzije utisne karakter osobe koja se potretiše, ukazuje profesorka Lazić navodeći da se sagledavanjem Nadarovog portretnog opusa može čak i osetiti atmosfera doba u kom su nastali i prisnost između autora i onog koji pozira.

Kustoskinja ove izložbe Jelena Ognjanović priredila je i kratke propratne tekstove o svakoj od potretisanih ličnosti, kako biografski tako i iz Nadarovog ugla, što ovoj izložbi fotografija daje dodatnu dimenziju. Izložba će imati i bogat prateći program, kao i srpsko-francuski katalog sa raspravnim tekstovima Jelene Ognjanović i Dubravke Lazić. Tokom njenog trajanja, do 17. novembra petkom i subotom održavaće se kustoska vođenja, raznovrsna predavanja o ličnosti ovog autora ali i dobu u kome je živeo, kao i radionice za decu. Izložba se održava u okviru platforme Kaleidoskop kulture Fondacije „Novi Sad 2021 – Evropska prestonica kulture“.

N. Popov