OD DANAS DO 23. NOVEMBRA VELIKA IZLOŽBA U GRADSKOM MUZEJU SOMBOR Zbirka Pavla Beljanskog ponovo u Ravangradu

Gradski muzej u Somboru u 2023. proslavlja značajan jubilej: 140 godina od formiranja Istorijskog društva „Bačko-bodroške županije“, koje će prerasti u prvi somborski muzej. A važnu epizodu u toj istoriji predstavlja otvaranje Gradskog muzeja u Somboru 27. oktobra 1945. godine, u novom prostoru, u kući Julija Lederera gde se i danas nalazi, i to upravo izložbom 67 dela iz kolekcije Pavla Beljanskog.

Otvaranje te izložbe u somborskom muzeju, kao važan događaj u istoriji srpske muzeologije, ostvareno je zahvaljujući entuzijazmu i saradnji tri prijatelja, istaknutih ličnosti na domaćoj kulturnoj sceni: slikara Milana Konjovića, prvog direktora somborskog muzeja, književnika Veljka Petrovića, direktora Umetničkog muzeja u Beogradu (danas Narodni muzej Srbije), i velikog srpskog diplomate i filantropa Pavla Beljanskog. Dela iz njegove kolekcije bila su deo stalne postavke somborskog muzeja sve do 1952. godine, a tada se ona sele u Muzeju grada Beograda.

Reprezentativna izložba u Gradskom muzeju bila je početak javnog života zbirke Pavla Beljanskog, ali i pravo otkriće u vreme kada je estetika socijalističkog realizma zauzela negativan stav prema gotovo celokupnom stvaralaštvu prve polovine 20. veka, kao buržoaskom i dekadentnom. Somborska postavka ostaje zapamćena i kao početak procesa pretvaranja privatne kolekcije u jednu od najznačajnijih muzejskih zbirki u tadašnjoj državi jugoslovenskih naroda. Jer, diplomata će 18. novembra 1957. godine i formalno pokloniti srpskom narodu pravu antologiju umetničkih dela jugoslovenskog modernizma i na tim će temeljima nastati Spomen-zbirka Pavla Beljanskog.

Izložba Kolekcija Pavla Beljanskog (ponovo) u Somboru će obuhvatiti izbor od 27 reprezentativnih dela iz Spomen-zbirke Pavla Beljanskog umetnika poput Save Šumanovića, Jovana Bijelića, Milana Konjovića, Petra Lubarde, Ivana Tabakovića, Zore Petrović, Stojana Aralice, Ignjata Joba, Nedeljka Gvozdenovića, Peđe Milosavljevića, Mila Milunovića, Jefte Perića, Ivana Radovića, Marina Tartalje, Koste Hakmana i Marka Čelebonovića. Timskim radom dva muzeja, biće organizovani i prateći programi u vidu autorskih vođenja i edukativnih radionica za mlade. Publika će moći da pogleda izložbu do 26. novembra 2023. godine.

M. Stajić