GMS: Predstavljeno bogato stvaralaštvo slikara Dimitrija Avramovića

Izložba, koja traje do 10. novembra, obuhvatila je sve aspekte umetničkog dela jednog od naznačajnijih srpskih slikara 19. veka predstavljenog kao umetnika evropskih okvira i srpskog konteksta. Autor postavke je dr Igor Borozan, docent Filozofskog fakulteta u Beogradu, koji je i urednik monografske publikacije.

U uvodnom tekstu ove monografije dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica GMS, ukazuje na Avramovićevu višestruku vezanost za Maticu srpsku i njenu Galeriju koja čuva 19 njegovih radova, slika, među kojima dominantno mesto zauzimaju portreti, crteža, u tehnici olovke i tuša na papiru i karikatura. Avramović se školovao na bečkoj likovnoj Akademiji gde su duh renesanse zajedno sa strujanjima nove nemačke religiozno-patriotske umetnosti nazarena snažno uticali na njegovo slikarsko formiranje. Umetnosti nemačkih nazarena i delu Johana Fridriha Overbeka, utemeljivača pokreta, posvećena je prva studija dr Igora Borozana, dok se u narednoj bavi Avramovićevom umetičkom praksom kojom je nova nazarenska stremljenja po povratku preneo na tlo Kneževine Srbije i utirao put kodifikaciji nacionalnog umetničkog kanona.

Predavanje dr Igora Borozana



U okviru pratećeg programa izložbe „Dimitrije Avramović. Umetnik evropskih okvira i srpskog konteksta” večeras u 20 časova biće održano prvo u nizu predavanja posvećena ovom slikaru. Dr Igor Borozan, autor izložbe govoriće o umetničkoj praksi autora koji je svojim višeslojnim stvaralaštvom definisao kontekst srpske umetnosti u evropskim okvirima, potvrdivši stvaralački transfer moderne umetničke teorije i slikarske prakse na kulturno tlo mlade srpske države sredine 19. veka.

„Avramovićev opus, koji umnogome definiše verske, kulturne i ideološke determinante vremena, raščitava se kroz paradoks jedinstva suprotnosti, što ukazuje na širi okvir srednjoevropske umetnosti i teorije tokom prve polovine 19. veka. Istovremeno, slikarev opus potvrđuje tezu o moći religiozne slike u sve izraženijem sekularnom svetu umetnosti sredinom 19. veka”, navodi dr Borozan.

Evgenija Blanuša iz Narodog muzeja u Beogradu posvetila se Avramovićevoj crtačkoj delatnosti dok je umetnik bio priklonjen klasicističkim načelima da su crtež i forma važni, a da je boja samo sredstvo za njihovo kolorisanje. Dr Vladimir Simić, docent Filozofskog fakulteta u Beogradu, bavio se Avramovićevim studijama ljudske glave na kojima je na početku karijere neumorno radio i uticajem Lavaterove fiziognomske teorije, zasnovane na interpretaciji oblika glave i crta lica koja može da razjasni odnos između lika i karaktera čoveka. Najznačajnije delo ovog umetnika po dolasku u Kneževinu Srbiju 1841. bilo je oslikavanje zidnih površina i ikonostasa Saborne crkve u Beogradu, o čemu takođe piše dr Igor Borozan ukazujući da je rudimentarna prerada nemačkog nazarenskog slikarstva u Avramovićevoj izvedbi poprimila snažan autorski pečat koji je potvrdio stvaralački prenos modernog religioznog slikarstva u okvire srpske crkvene umetničke prakse.

Najbogatija zbirka Avramovićevih dela čuva se u Narodnom muzeju u Beogradu, o čemu je za monografiju pisao Petar Petrović. Prof. dr Mirjana D. Stefanović sa Filozofskog fakulteta u Novom Sadu bavila se, pak, uticajima Avramovićevih književih interesovanja i likovnog stvaralaštva, ukazujući na to da je bio slikar rečima jednako kao i slikar bojom. Boju je, makar i retko uzimao kao svoj motiv, baš kao što je posebnim vokabularom obojio svoju književnu delatnost. Dr Milan Popadić, vanredni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu, u Avramovićevom višeslojnom delu posvetio se njegovom proučavanju i promovisanju srpskih “spomenika drevnosti” koji iako je kratko trajao predstavlja veoma značajan doprinos razvoju organizovane brige o baštini na tlu Srbije. Upravo radom na poručavanju srpskih starina Avramović je, kao piše Popadić, zaista učinio “sebi i rodu glas i polzu”.

N. Popov