Šest autorki u neformalnoj selekciji Ninove nagrade

Odobravanja i osporavanja pratile su sve krugove selekcije koje su pravili članovi žirija za ovo naše najprestižnije književno priznanje. Da je u istoriji nagrade koja se dodeljuje od 1954. bilo i previda i promašaja govori i edicija “Of NIN” u kojoj je objavljeno deset romana koji nezasluženo nisu dobili ovo veliko priznanje. Prošle godine grupa pisaca bojkotovala je ovu nagradu osporavajući kvalifikovanost i kredibilitet članova žirija koji, iako je ostao isti, ove godine je izazvao manji broj nezadovoljnih.

Grupa mlađih književnih kritičarki okupljenih u udruženje “Pobunjene čitateljke”, koje svoje tekstove objavljuju na Portalu za pobunjena čitanja bookvica.net, predložile su svoj Pobunjeni Ninov izbor sa romanima šest autorki u neformalnoj selekciji. Ove godine od 212 romana koliko je prijavljeno na NIN-ov konkurs žiri je sačinio širi izbor u koji je ušlo 38, među kojima su knjige četiri autorke(Zvonke Gazivode,Katarine Mitorvić, Slađane Nine Perković i Ljiljane Maletin Vojvodić), u uži izbor od 17 naslova uvršten je samo roman Zvonke Gazivode “Hostel Kalifornija”, dok u finalnom izboru sa sedam dela nije bilo spisateljica. Inače od 67 dosadašnjih dobitnika Ninovog priznanja za roman godine samo je pet žena.

– Ako bi, počevši od ove, narednih šezdeset godina isključivo književnice dobijale Ninovu nagradu, i dalje ne bi postojala rodna ravnopravnost među dobitnicima/cama nagrade – navode kritičarke koje su zato odlučile da predstave šest romana ženske književnosti koji bi u “nekom paralelnom univerzumu činili progresivniju i aktuelniju selekciju”.

U ovom izboru je knjiga Ivane Bodrožić “Sinovi, kćeri” (Orfelin izdavaštvo) za koju Borisav Matić kaže da je roman zamaha i svežine kakvi se retko sreću u regionalnoj prozi, a naročita vrlina je što centralno mesto zauzimaju oni koji su najčešće nevidljivi u društvu i u književnosti. Prvi roman Zvonke Gazivode “Hostel Kalifornija” (Geopoetika) po oceni Slavke Vlalukin, sa radnjom koja balansira na granici realističnog i fantazmagorije, delo je koje u sebi sažima nekoliko ključnih tema poput otpora opresiji, njenog uočavanja i na mestima na kojima je nužnu ne bismo očekivali, zatim postojanja empatije u svetu opterećenim otuđenjem. U prvom romanu u stihu scenaristkinje i pesnikinje Katarine Mitrović “Nemaju sve kuće dvorište” (PPM Enklava) iako autorka piše potresnu priču o depresivnoj devojci, uspeva da prikaže i savremeni trenutak i društvo u kom živimo, smatra Milica Ulemek.

Slađana Nina Perković u romanu “U jarku” (Imprimatur) uspela je, po oceni Nađe Bobičić, da crnohumorno poigravanje sa stereotipima vrlo dobro uskladi sa ključnom idejom knjige, prikazom savremenog poratnog, nesolidarnog, sebičnog i siromašnog regiona, koji rasprodaje i ono malo što je preostalo, dok mrtvi još nisu ni pokopani. U autofikcionalnom, debitantskom romanu “Ispod majice” Marije Ratković (Kontrast izdavaštvo) po rečima Irene Jovanović, spisateljski poduhvat, i sam predmet radnje, motivisan je potrebom da oponira dominantnim muškocentričnim narativima u savremenom svetu, tematizovanjem ženskih iskustava i priča, kao i izvrdavanjem maskulinih stvaralačkih matrica. “Skrik” (Artprint media) novosadske autorke Ljiljana Maletin Vojvodić je, kako piše Dara Šljukić, roman o neshvaćenim umetnicima/ama, o suvišnim ljudima po modelu junaka iz romantičarske (ruske) literature 19. veka. Uz to, tema nepripadanja i neshvaćenosti ne ostavlja se na nekom univerzalnom ili apstraktnom nivou, već joj se daje utemljenje u konkretnim političkim i društvenim okolnostima post-konfliktnog tranzicijskog društva i migracije u zapadne-severne države blagostanja (Norveška).

N. Popov