Zaštićena vrsta slepog miša pronađena kod Vršca

Jedinke ove vrste registrovali su dr Milan Paunović, kustos-savetnik zbirki sisara Prirodnjačkog muzeja u Beogradu i Milivoj Vučanović, čuvar prirode JP „2. oktobar“ iz Vršca koje je staralac Predela izuzetnih odlika „Vršačke planine“.

U martu 2022, tokom redovnog pregleda  pećinskog skloništa na periferiji Vršca, prvi put su zabeležena dva odrasla mužjaka ove vrste, a ujedno je to i prvi nalaz u Vojvodini.

O malom potkovičaru

To je najmanja evropska vrsta potkovičara. Naziv potkovičar potiče od kožnih nabora oblika konjske potkovice koji se nalaze oko nosnih otvora.

Krzno je sivkasto do žućkasto-smeđe boje sa leđne strane, a svetlije sa trbušne. Mladunci su mat sivi. Krila su široka, kratka i zaobljena, a za vreme hibernacije celo telo zatvore, pokrivajući ga letnom membranom. Jedinke u koloniji nikada nisu u bliskom telesnom kontaktu.

U fauni Vojvodine sada je poznato 25 vrsta slepih miševa od 31 ukupno zabeležene u Srbiji. Mali potkovičar do sada nije nalažen u celoj Vojvodini i peripanonskim delovima središnje Srbije, a prisutan je u pobrđu i planinskim krajevima južno od Save i Dunava.

Pojedinačne jedinke ove vrste zimuju u podzemnim skloništima, pre svega u pećinama i jamama, a tokom leta svoje male porodiljske kolonije, koje sadrže 15 do 30 ženki sa mladuncima, formiraju u napuštenim kolibama, zgradama i toplijim potkapinama.

Najveće zimovalište u Srbiji je Rajkova pećina kod Majdanpeka gde je beleženo prosečno više od  300 jedinki.

Ugrožava ga gubitak skloništa

Kao tipična rezidentna vrsta obično ne migrira na daljine veće od 50 km. Redovna premeštanja između letnjih i zimskih skloništa su obično u opsegu od 10 do 30 km. Glavni faktori ugrožavanja ove vrste su uznemiravanje i gubitak skloništa (tavana, podzemnih skloništa) fragmentacija i izolacija staništa i upotreba pesticida.

Prvi nalaz ove vrste, kao i nedavni nalazi sredozemnog potkovičara „rhinolophus hipposideros” u okolini Vršca, posledica je pre svega blizine obronaka južnih Karpata u susednoj Rumuniji i severoistočnoj Srbiji gde pripadnici ovih vrsta žive, ali i postojanja jedinog pogodnog skloništa pećinskog tipa koje se u celoj Vojvodini nalazi samo na Vršačkim planinama.

M. Stakić