Svetski jevrejski kongres organizuje kampanju o ustaštvu u Hrvatskoj
„Aušvic-Birkenau, Treblinka, Bergen-Belzen i Babi Jar postali su simboli Holokausta, ali mali broj ljudi zna za Jasenovac i da je to bio jedan od najstrašnijih centara ubijanja u Drugom svetskom ratu. Jasenovac zaslužuje reputaciju „Aušvica Balkana“ - kaže za Indeks Menahem C. Rozenzaft, glavni pravni savetnik Svetskog jevrejskog kongresa.
Konkretni povod za intervju za „Indeks“ bio je članak koji je Rozenzaft nedavno objavio na uticajnom američko-jevrejskom portalu „Tablet“, u kojem je upozorio da „Hrvatska bezočno pokušava da sakrije svoje zločine u Holokaustu“. Rozenzaft je najavio kako Svetski jevrejski kongres organizuje međunarodnu kampanju koja će se pozabaviti situacijom u Hrvatskoj i fašizacijom društva na koju neki upozoravaju, dok je drugi poriču.
Šta je pokrenulo Vaš interes za situaciju u Hrvatskoj kada je reč o talasu revizionizma?
Zapravo, mnogo pre nego što sam se fokusirao na sadašnji revizionizam oko Holokausta u Hrvatskoj, postao sam osetljiv na većinom nepoznatu istoriju progona i masovnog ubijanja Jevreja, Srba i Roma u NDH tokom Drugog svetskog rata. Pre mnogo godina dok sam istraživao o kolaboracionistima i učesnicima u sprovođenju Holokausta koji nisu bili Nemci, naleteo sam na zloglasnog fra Tomislava Filipovića, poznatog kao fra Sotona, hrvatskog franjevca koji je bio jedan od najvećih sadista u Jasenovcu. Njegovo divljaštvo i njegova okrutnost za mene su slični onom kod SS doktora Jozefa Mengelea u Aušvicu i komandanta u Plašovu Amona Geta, dakle jasnim personifikacijama apsolutnog zla. Kada sam naišao na fra Tomislava Filipovića, hteo sam da saznam nešto više o ustašama. Ono što je na mene ostavilo najveći utisak je to da su ustaše, koji su bili među najentuzijastičnijim i najbrutalnijim poklonicima genocidne ideologije nacista, same vršile ubistva Jevreja i Srba, nezavisno od uputstava ili zajedno sa snagama nemačke vojske ili SS-a.
Kako se Hrvatska doživljava među američkim Jevrejima?
Od kritične je važnosti da međunarodna zajednica razume kako se Holokaust sprovodio širom Evrope pod nacističkom okupacijom i u većini zemalja koje su stale na stranu nacističke Nemačke i da Nemci nisu bili jedini počinioci genocida u Drugom svetskom ratu. Institucije poput Muzeja Holokausta u Vašingtonu i Jad Vašema u Jerusalimu pokrenule su značajne obrazovne inicijative u vezi sa tim. Lično sam kao predsedavajući povereništva za postavku u Muzeju Holokausta devedesetih godina prošlog veka sa uspehom preporučio da Jasenovac bude uključen među najvažnije logore smrti u Drugom svetskom ratu u muzejskoj Dvorani sećanja.
Već smo u procesu organizovanja međunarodne kampanje koja će skrenuti pažnju na revizionizam oko Holokausta u Hrvatskoj i na pokušaje rehabilitacije ustaša. Svrha te kampanje nije da napadnemo Hrvatsku, nego baš suprotno — da pomognemo Hrvatima da prepoznaju mračan period svoje istorije i da na odgovarajući način prepoznaju i obeležavaju sećanje na žrtve Jasenovca i drugih koncentracionih logora ustaša.
Što Hrvatska može da učini bolje kada je reč o tamnim stranama svoje nacionalne istorije?
Savetovao bih da pokrenu obrazovne programe na svim nivoima, od srednjih škola, preko univerziteta, do društvenih grupa svih vera i nacionalnosti, u vezi sa zločinima protiv čovečnosti koje su počinili ustaše u ime hrvatskog naroda. Pozivamo ih da ne trivijalizuju i minimiziraju ulogu ustaša u Drugom svetskom ratu, nego da suprotno tome osude i odbace ponovni uspon ustaštva, nezavisno od političkih kalkulacija.
