Sto odsto zarade roditeljima teško bolesne dece

Među značajnim novinama koje donosi jesu redovan skrining pregled i sto odsto zarade za roditelje teško obolele dece.

Predviđeno je da roditelji imaju pravo na bolovanje i da tokom lečenja deteta od raka ili nekog drugog teškog oboljenja do navršene 18 godine dobijaju celu zaradu, a bolovanje će morati da obnavljaju na svakih šest meseci. Do sada su roditelji teško obolele dece imali pravo na 65 odsto ličnih primanja i četiri meseca bolovanja i obično su napuštali posao ili dobijali otkaz kako bi bili uz svoju bolesnu decu.

Novina je i to da će izabrani lekar moći da otvori bolovanje do 60 dana, umesto dosadašnjih 30 dana, kao i da lekari specijalisti mogu da upute pacijenta na bolničko lečenje, a ne samo izabrani lekar.

Predviđeno je i da oni koji se tri puta ne odazovu na preventivne preglede, a za to nemaju opravdanje, moraju da plate 35 odsto cene lečenja, ako se razbole od bolesti za koju je bio predviđen skrining. Zašto je skrining toliko važan? Srbija je po obolevanju od raka na 18., a po smrtnosti na drugom mestu u Evropi. To jasno ukazuje na neophodnost većeg angažovanja na preventivi i ranom otkrivanju raka, što Republika Srbija i čini uvođenjem organizovanih skrining programa, kažu u Institutu za javno zdravlje „Dr Milan Jovanović Batut“. Najčešće maligne bolesti u Srbiji 2012. godine bile su: rak dojke, pluća, prostate, debelog creva i grlića materice. Za sada, u Srbiji postoje tri programa prevencije: skrining raka dojke, skrining raka grlića materice i skrining raka debelog creva.

Kad je u pitanju rak grlića materice, u Srbiji, sa stopom mortaliteta od 7,7 na 100.000 Srbija je po smrtnosti na trećem mestu među evropskim zemljama. Dve trećine slučajeva otkriva se tek nakon rane invazivne faze, a svake godine od raka grlića materice umre više od 600 žena. Rak dojke u Srbiji pogađa 22 od 100.000 žena i treći je najčešći uzrok smrti među ženama starijim od 45 godina. Dijagnostikuje se kod svake dvanaeste žene, a u 70 posto novootkrivenih slučajeva raka dojke su promene veće od 2cm, što znači da je faza uznapredovala. Svake godine od raka dojke umre više od 2.000 žena.

Stopa mortaliteta od raka debelog creva i rektuma u Srbiji iznosi 16,6 na 100.000 stanovnika i drugi je uzrok smrti od raka kod muškaraca, a treći uzrok smrti kod žena. Stopa mortaliteta kod muškaraca je veća za 15%, a kod žena za 19% od stope mortaliteta u Evropskoj uniji. Svake godine od raka debelog creva umre više od 3000 muškaraca i žena.

Programi skrininga značajno smanjuju mortalitet od raka grlića materice, raka debelog creva i raka dojke. Skrining predstavlja prepoznavanje do tada neotkrivene bolesti, korišćenjem skrining testa u prividno zdravoj, tj. asimptomatskoj ciljnoj populaciji. Cilj skrininga raka dojke je smanjivanje mortaliteta dok se sa organizovanim skriningom raka grlića materice i raka debelog creva, smanjuju i incidencija i mortalitet.

Predviđeno je i formiranje jedinstvene liste čekanja koju će da vodi RFZO. Uvode se novi osnovi osiguranja za poljoprivrednike, za lica koja obavljaju poslove javnog beležnika i izvršitelja, za one koji primaju penziju ili invalidninu isključivo od stranog nosioca osiguranja, odnosno one koji su stalno ili privremeno nastanjeni u Srbiji, za žrtve terorizma i borce kojima je status utvrđen u skladu s propisima o zaštiti boraca.

Kada je reč o Zakonu o zdravstvenoj zašiti, prebacuje se primarna zdravstvena zaštita na državni nivo, osim apoteka koje ostaju u nadležnosti lokalne samouprave.

Organizovani skrining predstavlja masovno pozivanje ciljne populacije na testiranje i tumačenje skrining testova praćeno strogom kontrolom kvaliteta i izveštavanjem. Organizovani skrining se radi u ciklusima na nekoliko godina (2 ili 3, u zavisnosti od vrste skrininga) u skladu sa epidemiološkim i demografskim podacima kao i kadrovskim i finansijskim kapacitetima.

Skrining test primenjuje se sa ciljem ranog otkrivanja bolesti. Za rano otkrivanje raka grlića materice koristi se citološki bris grlića materice (Pap test), za rano otkrivanje raka debelog creva - imunohemijski test na okultno krvarenje u stolici (iFOB test) i kolonoskopija, a za rano otkrivanje raka dojke, mamografija.

Ciljna grupa skrininga za rak debelog creva jesu muškarci i žene od 50 do 74 godine života, a cilj je obuhvatiti najmanje 75 posto ciljne populacije.

U skriningu za rak dojke ciljna grupa su žene od 50 do 69 godina života, a treba obuhvatiti najmanje 75 posto populacije. Radi se na dve godine, mamografskim pregledom. Skrining za rak grlića materice radi se na ciljnoj grupi žena od 25. do 64. godine života, takođe treba pokriti najmanje 75 posto ciljne populacije. Ponavlja se na tri godine, nakon dva negativna nalaza u periodu od godinu dana, citološkim brisom grlića materice.

Ubuduće će i lekari specijalisti moći da upute pacijenta na bolničko lečenje, a ne samo izabrani lekar.

I. V.