Objavljen prvi udžbenik u Srbiji o zračnoj terapiji

Knjiga će pre svega služiti lekarima na specijalizaciji, ali i svima koji učestvuju u ovom lečenju, jer je po prvi put sistematizovano sve što se tiče savremene zračne terapije.

- Radijaciona onkologija je mlada specijalizacija, od pre devet godina je započela i do ove knjige u Srbiji nije postojao nijedan udžbenik iz kojeg bi specijalizanti mogli da se pripremaju za specijalistički ispit. Mi smo svi učili iz stranih knjiga i prevodili, a ova knjiga je nastala po uzoru na te svetske udžbenike i sve je prikazano sistematično, radioterapija od glave do pete – kaže urednica udžbenika „Savremena radijaciona onkologija“ dr Olivera Ivanov.

Knjiga ima 12 poglavlja, a u njoj se govori o radioterapijskom lečenju tumora centralnog nervnog sistema, tumora glave i vrata, tumora dojke, grudnog koša, abdomena, urogenitalnog trakta i limfoma, kao i radioterapija dečjeg uzrasta. Uvodno poglavlje bavi se medicinskom fizikom, što je isto neophodna edukacija za specijalizante. Knjiga ima i jedan deo koji je preveden uz dozvolu stranih autora, koje je posebno značajno, zato što objašnjava organizaciju jednog savremenog radioterapijskog centra.

- Mi tek razvijamo radioterapijske centre i tek dve godine unazad, zahvaljujući kreditu Svetske banke i Ministarstva zdravlja, su se opremili i centri u Srbiji i došli na neku startnu poziciju, a u pitanju je izuzetno kompleksan proces. Ima mnogo delova, tehnologija, složenih aparata, softvera, svim tim mora se ovladati, tu je i patologija pacijenata. Zato je to poglavlje koje smo preveli značajno, jer služi kao primer kako to treba da izgleda i kao vodič za sve nas kako bi trebalo da organizujemo radioterapijski centar, da budemo na nekom svetskom rangu. Koliko da bude zaposlenih, kako da se obavljaju sve procedure, tu je sve opisano – objašnjava dr Ivanov i napominje kako je autor tog poglavlja profesor Filip Portmans, koji je i predsednik Evropskog udruženja za kancer, značajno ime u svetskoj onkologiji, a tu su i ostali autori iz Amerike, Belgije i drugih zemalja.

U Institutu za onkologiju Vojvodine godišnje imaju oko 3.000 pacijenata na zračnoj, odnosno radijacionoj terapiji, od čega je i oko 350 pacijenata na brahiterapiji. Udžbenik predstavlja vodič u kojem su standardizovani svi postupci u terapiji i time će se povećati kvalitet lečenja. Dr Ivanov napominje kako će uz ovaj udžbenik svaki lekar imati jasnu smernicu kako treba da izgleda svaki deo radioterapijskog procesa.

- Takav udžbenik u Srbiji nije postojao, a sada je urađen zajedno sa beogradskim Institutom za onkologiju i radiologiju Srbije.  Njihovi lekari i profesori su  koautori udžbenika, a jedan od recenzenata je bila profesorka Vesna Plešinac Karapanddžić, vodeće ime u radioterapiji kod nas. Ona ima ogromno iskustvo, uložila veliki trud u ovaj udžbenik. Uspeh je što smo to zajedno napravili – istakla je dr Ivanov.

Govoreći na onlajn prezentaciji udžbenika, dr Ivanov je istakla kako nakon višedecenijskog razvoja radioterapije i radijacione onkologije kao nauke, danas ova oblast predstavlja jednu od najznačajnijih karika u lancu onkološkog lečenja. U početku od samog otkrića lečenja jonizujućim zračenjem radioterapija je korišćena za lečenje najtežih i praktično infaustnih bolesnika da bi kasnije postala ravnopravni borac sa hirurgijom u lečenju i izlečenju bolesnika sa dobrom prognozom maligne bolesti.

- Kontinuirana edukacija postala je imperativ za svakog zdravstvenog radnika koji se bavi radijacionom onkologijom, što zbog novih otkrića kojima se sve više saznaje o efektima različitih radioterapijskih režima, pa tako i zbog napretka tehnologije i usložnjavanja opreme koja se koristi u radioterapiji. Stoga se nametnula potreba o postojanju stručne literature koja bi zadovoljila potrebe edukacije studenata, lekara, medicinskih tehničara i fizičara, odnosno svih profila koji učestvuju u izvođenju radioterapije kao procesa koji je kompleksan i zahtevan. Godinama su u tu svrhu korišćeni strani udžbenici, jer u Srbiji nije postojala knjiga na srpskom jeziku koja bi bila adekvatna literatura za studijske programe vezane za radijacionu onkologiju. Izrada ove monografije započela je 2018. godine u saradnji nastavnika, saradnika i lekara Instituta za onkologiju Vojvodine, Instituta za onkologiju i radiologiju Srbije, Medicinskog fakulteta u Novom Sadu i Beogradu, Prirodno - matematičkog fakulteta u Novom Sadu i Kliničkog centra Srbije. Poglavlja su pisali kompetentni stručnjaci, svako iz oblasti radijacione onkologije kojom se najviše bavi i u kojoj ima najviše praktičnog iskustva što je i utkano u svakom odeljku – istakla je dr Ivanov.   

LJ. Petrović