Na krilima „orla” domaća vođena raketa dometa 40 kilometara

To je avion koji leti brže od zvuka, a detaljna ispitivanja konstrukcije aviona pokazala su da „orao” može da leti do 2042. godine.

Modernizovano naoružanje činiće takozvani pametni projektili, čija je preciznost u rangu sličnih borbenih sistema u svetu. Osnovni nosilac je vođena raketa VRVZ-200 koja će omogućiti avionu “orao” dejstva s visine od 7.000 metara na daljinu od 40 kilometara, i to u noćnim i složenim meteorološkim uslovima. Time se dobija veća mogućnost preživljavanja aviona “orao“.

- U naredne dve godine planiramo da nastavimo s modernizacijom „orla„ i da 12 aviona tog tipa, koji će biti opremljeni savremenim sredstvima, budu potpuno spremni za uključenje u naše eskadrile. Ova raketa moći će u narednom periodu, nadamo se u narednih 12 meseci, da se pusti u serijsku proizvodnju i ona će, zahvaljujući domaćim institutima i domaćem znanju, biti modernizovana i korišćena za opremanje naše vojske - izjavio je ministar odbrane Nebojša Stefanović, dodajući da će nova raketa vazduh-zemlja biti jedna od ključnih za opremanje modernizovanih aviona „orao„.

Osim što će imati domet do 40 kilometara, nova raketa je opremljena televizijskom ili termovizijskom glavom za samonavođenje i linkom za prenos slike s glave rakete do prikazivača u kabini aviona, kao i za prenos komandi upravljanja od operetera do rakete. Oprema za link između aviona i rakete bila je integrisana u podvesni kontejner koji se postavlja na podtrupni nosač aviona.

Inače, J-22 “orao” je srpski dvomotorni jurišni avion razvijen i serijski proizvođen u kooperaciji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije i Rumunije, kroz saradnju dvaju vazduhoplovnotehničkih instituta i vazduhoplovnih industrija.

Prvi prototip je poleteo 1974. godine, a međunarodnu promociju doživeo je na vazduhoplovnoj izložbi u Parizu 1985. godine.

Na ispitivanjima rakete koristi se dorađeni operativni dvosed koji, kako se saznaje, služi za ispitivanje novih vazduhoplovnih ubojnih sredstava i koji je kao takav svoj prvi let imao krajem decembra 2017. godine. Gotovo istovremeno bilo je realizovano i prvo lansiranje nove domaće vođene rakete vazduh-zemlja VRVZ-200.

Avion „orao” ima retku sposobnost letenji na malim visinama, manjim od 50 metara, što ga čini neuhvatljivim za dejstvo i sa zemlje i sa neba. Na avion “orao” biće postavljeno ukupno 11 novih sistema, sa ciljem da se pojednostavi rad pilota. Sve je to dosta složeno i zahteva mnogo truda srpskih vazduhoplovnih stručnjaka.

- Osnova sistema je takozvana staklena kabina, odnosno glas kokpit, koja, pre svega, podrazumeva modernu senzoriku, koja učestvuje sa inercijalnim navigacionim sistemom, pre svega, u određivanju položaja aviona - navodi Miodrag Marković iz firme „Teleoptik žiroskopi“.

Vojska Srbije će tako imati žilav, pouzdan i savremen avion i neće potrošiti mnogo novca, srpska odbrambena industrija biće tehnološki unapređena.

Pored usvajanja više novih tehnologija, “orao” ima istorijski značaj i po tome, što je on prvi domaći avion koji je leteo većom brzinom od brzine zvuka.

Osim klasičnog naoružanja, “orao” za uništavanje aerodromskih pista može da ponese francuske probojne avio-bombe “durandal”. Tu su i  nevođene rakete kalibra 57 mm, 128 mm i 260 mm, s kumulativnim ili trenutno-rasprkskaavajućim dejstvom, sovjetske ili jugoslovenske proizvodnje.

“Orao” je opremljen i radio-vođenim raketama jugoslovenske proizvodnje tipa „munja“, dometa oko 10 kilometara. Televizijski vođene rakete američke proizvodnje tipa AGM-65 “maverik”, proizvedene su osamdesetih godina prošlog veka koje su još  aktuelne u naoružanju vojske SAD i nekih NATO armija.

Milan Bozokin