Istoričari u RS: Gumicom i olovkom prave "bosansku naciju"

Upozorili su na ovo u otvorenom pismu istraživači, istoričari, profesori i javni radnici iz Srpske i Srbije, njih ukupno 43, navodeći da smo u poslednje vreme svedoci sve bezobzirnijeg falsifikovanja istorijskih činjenica o srednjovekovnoj prošlosti Srba. Navode da je nedopustivo da se kralj Tvrtko proglašava "bosanskim", njegova povelja kamenom temeljcem "bosanske" pismenosti i države, jer se radi o srpskom vladaru i najstarijem pisanom spomeniku na srpskom narodnom jeziku.

Napominju i da je nedavni slučaj u vezi sa Čajničkim jevanđeljem, koje su pojedini "naučni" krugovi iz FBiH proglasili spisom "bosanske provenijencije" na tom fonu negiranja njegovog pravoslavnog i srpskog karaktera. Pojašnjavaju i da je kroz čitav 20. vek bilo ovakvih i sličnih pokušaja izvrtanja činjenica o nadgrobnim spomenicima srpskih predaka, popularno nazvanih "stećcima", poput onih srpske vlasteoske porodice Hrabrena (Miloradovića) na nekropoli Radimlja u Stocu.

Njima se nastojao pripisati tzv. "bogumilski" karakter, na šta se suprotno istorijskim izvorima i dokazima nadovezuju narativi o "bosančici".

Kako kažu, to prisvajanje srpske srednjovekovne istorije i kulturne baštine otišlo je toliko daleko da je tokom i Odbrambeno-otadžbinskog rata jedan od starih simbola hrišćanske tradicije ljiljan, obeležje srpske dinastije Kotromanića, korišćen za oznake i zastavu muslimanskih snaga u BiH.

Profesor na Filozofskom fakultetu u Banjaluci i jedan od potpisnika ovog pisma, istoričar Boško Branković, navodi da ga ne bi začudilo da bošnjačka strana uskoro pokuša da prisvoji i Goraždansku štampariju, jednu do prvih srpskih na području današnje BiH.

- I to je lako objasniti. Kada neko nema sopstvenu istoriju i jezik, što je osnova nekog identiteta, onda otima i prisvaja tuđe. Doduše i mi sami smo krivi za ovo što nam se dešava, jer je postojalo jedno kolektivno mišljenje da nema potrebe da čuvamo nešto što je naše. To je pogrešan pristup, koji se u narednom periodu mora naglavačke promeniti, jer nam otimaju neke od ključnih elemenata srpskog nacionalnog i kulturnog identiteta, koji je nesporan i u kontinuitetu - kaže Branković za "Glas Srpske", dodajući da na nivou BiH prolazi sve više istorijskih projekata koji imaju za krajnji cilj stvaranje podloge za stvaranje "bosanske nacije", nakon čega bi sigurno sledila i unitarizacija BiH.

Autori pisma upozorili su na to da se javnost suočava i sa degradacijom nauke stalnim delovanjem, kako su ih nazvali, "laika novoromantičara, koji promovišu banalizaciju istorijskih procesa i tradicija".

- Nažalost i u lokalnim zajednicama pojavljuje se niz različitih nosilaca projekata izdašno finansiranih uglavnom iz Sarajeva ili pojedinih međunarodnih organizacija, koji u smišljenom radu sa mladima nastavljaju promociju falsifikatorskih narativa o srednjem veku, iza čega se kriju ciljevi o "građanskoj BiH", svodeći to verbalno na "pojam zajedničke prošlosti koja nas povezuje“ - naveli su autori ovog pisma.

Slično mišljenje deli i njegov kolega sa fakulteta istoričar Dejan Došlić, navodeći da su autori ovog pisma na ovaj način hteli da skrenu pažnju ovdašnje javnosti, vlasti, medija i akademske zajednice da se konačno povede više računa o srpskoj istoriji, kulturi i tradiciji i njenoj zaštiti od konstantnih napada perfidnih revizionista.

Mišljenja je da na sve učestalije pokušaje prekrajanja i prisvajanja srpske istorije treba argumentovano reagovati, ali i da je neophodno daleko više ulagati u projekte od nacionalnog značaja.

- Samo na taj način možemo nacionalnu svest našeg naroda izgraditi, govoreći šta je to srpsko nasleđe. Ovo što se poslednjih godina dešava, pa i decenija, veoma je opasno, jer se pokušava iskreirati jedna istorijski neutemeljena teza i matrica da se Srbi prvi put na ovim prostorima pominju tek u 19. veku. Na taj način se jasno aludira na "starost" srpskog naroda, odnosno da su na ovim prostorima u srednjem veku živeli nekakvi "bošnjani", ne Srbi, što naravno nije tačno. I naš zadatak je da govorimo i pišemo o toj srpskoj istorijskoj vertikali još od srednjeg veka - navodi Došlić naglašavajući da je pitanje identiteta i pamćenja veoma važno za opstanak srpskog naroda na ovim prostorima.

Glas Srpske