Dnevnik saznaje: Mamografije u vojvođanskim selima počinju 1. jula
Stigao je pokretni mamograf koji je za 25 miliona dinara kupila Pokrajinska vlada, a od 1. jula počinje da obilazi vojvođanska sela, saznaje “Dnevnik”. Pomoćnica u Pokrajinskom sekretarijatu za zdravstvo dr Snežana Bojanić kaže kako će projekat “Moja prva mamografija” početi u Opštini Šid i to u selima Višnjićevo i Adaševci.
- Pokretni mamograf je u kombiju, koji ima dve prostorije. U jednoj je aparat i tu ulaze žene koje se snimaju, a u drugoj prostoriji sedi tehničar koji snima. Svaki put će kombi biti parkiran ispred ambulante lokalnog doma zdravlja, gde će žene koje su se prijavile za mamografiju popunjavati upitnik i potpisivati saglasnost. Snimci se internetom šalju u Centar za radiologiju Kliničkog centra Vojvodine, gde tim od troje radiologa čita nalaze i to svaki nalaz, nezavisno jedan od drugog, gleda dvoje radiologa - objašnjava dr Bojanić i napominje kako je u toku brendiranje kombija koji je smešten u garaži Kliničkog centra Vojvodine i na njemu će pisati i slogan “Bori se kao žena”.
Pre dolaska pokretnog mamografa u svakom selu će biti održano predavanje, kako bi se ženama objasnio značaj ovog snimanja. Prva predavanja već su održana u Višnjićevu i Adaševcima i za snimanje se odmah prijavilo 126 žena. Dr Bojanić ističe da žene u seoskim sredinama nemaju lako dostupnu mamografiju, te se retko i pregledaju na ovaj način.
- Seoske žene su nam na prvom mestu u ovoj akciji. Prema podacima zdravstvenih ustanova za 2016. i 2017. godinu u Vojvodini je na organizovani skrining došlo ukupno 12.000 žena, a na oportuni skrining njih oko 5.000. U Vojvodini ima oko 289.000 žena koje bi po godinama trebalo da urade mamografiju, a na osnovu ovih podataka vidimo da je svega njih od sedam do osam odsto uradilo ovaj pregled - napominje dr Bojanić i objašnjava da je organizovani skrining onaj koji se radi u okviru Nacionalnog programa gde poziv za snimanje dobijaju žene koje imaju od 50 do 69 godina, a oportuni je onaj kada žena dođe sama na pregled ili je pak lekar uputi na snimanje.
- U slučaju nekih nejasnoća, žene će biti pozvane na dopunsku dijagnostiku u roku od 48 sati, a uredni nalazi se uručuju izabranim lekarima u domovima zdravlja, koji pacijentkinjama daju preporuku za dalje kontrole. Ukoliko promena treba da se dodatno ispita, žene se pozivaju u Klinički centar Vojvodine, gde se po potrebi radi i biopsija, kao i ph nalaz. Ukoliko treba, pravi se “kalup”, što je uzeto tkivo koje se ispituje na receptore, i nosi se u Institut za onkologiju Vojvodine u Sremskoj Kamenici - istakla je dr Bojanić.
Flajeri koji prate akciju “Moja prva mamografija” odštampani su na srpskom i mađarskom jeziku, a na predavanjima u kojima je pretežno mađarsko stanovništvo, dolaziće i prevodilac.
Organizovani skrining se radi samo u osam ustanova u Vojvodini koje pozivaju žena na preglede i to u Novom Sadu, Sremskoj Mitrovici, Somboru, Subotici, Zrenjaninu, Senti, Pančevu i Rumi, a dr Bojanić napominje da Vrbas, Vršac i Kikinda nisu u nacionalnom skriningu. U ostalim vojvođanskim zdravstvenim ustanovama radi se oportuni skrining i tu je urađeno 5.000 pregleda.
- Od ukupnog broja žena koje su uradile mamografiju, svega njih 30 odsto su sa sela, a i to u slučajevima kada posumnjaju na nešto ili napipaju promenu. Krećemo od Šida jer u toj opštini nema mamografa i za dve godine se iz ove opštine javilo samo 200 žena na pregled u Opštu bolnicu u Sremskoj Mitrovici. Te žene su u velikom problemu i one ne mogu da dođu do mamografije. U Vojvodini ima oko 100.000 žena koje nemaju adekvatan način da dođu do ovog pregleda i zato i idemo u opštine koje nemaju mamograf - kazala je dr Bojanić.
Prema njenim rečima, od 45 opština u Vojvodini, 15 opština nema mamograf, a četiri opštine imaju ovaj aparat, ali nemaju radiologa. U desetak opština imaju samo jednog radiologa koji radi i ultrazvučna i rendgen snimanja, te ne stiže da radi i mamografije, ili može da uradi jednu do dve dnevno.
- Za prvih šest meseci, odnosno do kraja godine, radimo pilot-projekat u okvir kojeg ćemo obići 11 opština. Svakoga dana planiramo da uradimo po 21, 22 mamografije, a u svakom selu ostajemo više dana. Patronažne službe lokalnih domova zdravlja treba da motivišu žene da dođu na predavanje, koja će biti organizovano u svakom selu. Važno je da se razbiju predrasude i strahovi i od pregleda i od nalaza, a zaista postoji veliki otpor prema mamografiji - navodi dr Bojanić.
Cilj ovih mamografija je da se promena, ukoliko postoji, otkrije u što ranijoj fazi. Dr Bojanić ističe da zemlje u kojima je smanjena smrtnost od raka dojke nisu smanjile broj obolelih, nego su zahvaljujući skriningu bolest otkrili na vreme, a ako je tumor manji od jednog cm, on u većini slučajeva nije dao metastaze.
- Mamografija može da otkrije tumor kada je on pet do šest milimetara, a promene manje od jednog centimetra žena ne može ni da napipa. Oko 70 odsto tumora dojke otkrije se kada je on dva centrimetra ili veći i to jer ga tada žena napipa. Ovim mamografijama želimo da istaknemo značaj redovnih kontrola i pregleda, da kod žena smanjimo strah, otpor i predrasude, da im objasnimo da to nije štetno zračenje, kao i da ovo snimanje učinimo dostupnim ženama na selu - naglašava dr Bojanić i dodaje kako će akcija biti nastavljena i naredne godine, a osim prvih mamografija u seoskim sredinama, biće nastavljeno i praćenje i kontrole žena koje ove godine obave snimanje.
LJ. Petrović
