Živopis učvršćuje neraskidivo prijateljstvo
Religiozni ljudi iz Ruskog Sela, na severu Banata, uvereni su da se u pravoslavnom hramu posvećenom Uspenju presvete Bogorodice koja je u ovom mestu izgrađena 1935. godine desilo Božije čudo!
Osam decenija nakon što je samouki ruski slikar Vladimir Zelinski (1894-1943) prvi put oslikao hram u ovom mestu, stigli su freskopisci, ruski umetnici bračni par Aleksandar i Irina Jesinki iz Borovska nadomak Moskve, sa misijom da učvrste neraskidive niti rusko-srpskog prijateljstva.
Živopis u crkvi u Ruskom Selu je pre nešto više od osam decenija uradio ruski emigrant, belogardejac Vladimir Zelinski, koji je sa suprugom Tatjanom nakon oktobarske revolucije emigrirao i tu našao utočište. Zelinski nije bio akademski slikar, bio je amater, ali po dolasku u Kraljevinu Jugoslaviju slikanje mu je postalo osnovno zanimanje.
Radove na obnovi živopisa u potpunosti finansira rusko društvo “Dvoglavi orao” iz Moskve. Nakon više od osam decenija živopis crkve je bio u lošem stanju, krov je prokišnjavao, boje sa kojima je radio Zelinski pretvarale su se u prah i prosto isčezavale, pa je bilo krajnje vreme za restauraciju.
Do saradnje je došlo preko organizacija “Srpski kod” i “Naša Srbija”, koje imaju dobru saradnju sa ruskim udruženjem “Dvoglavi orao” koje se bavi obnovom spomenika kulture van Rusije. Protonamesnik Slobodan Divljakov koji službuje u Ruskom Selu već osam godina, koliko i traje obnova hrama, kaže da nije mogao ni zamisliti da će se obnavljati freskopis pošto je reč o zahtevnom i skupom poslu, ali da se saradnja sa ruskim umetnicima može pripisati čudu! Lane je Rusko Selo i crkvu posetila delegacija iz Rusije, kada je izražena želja da se hram obnovi.
- Za to je zaslužan sam naziv našeg mesta, ali i činjenica da je našu crkvu oslikao ruski slikar Vladimir Zelinski, tako da je crkva dragocen spoj srpske i ruske arhitekture, umetnosti i duhovnosti – ističe protonamesnik Divljakov.
Pravoslavni hram Uspenju presvete Bogorodice u centru Ruskog Sela podigli su srpski vojnici, dobrovoljci Prve i Druge srpske dobrovoljačke divizije iz Prvog svetskog rata, koje su formirane u Odesi 1916. godine, a smotru pri formiranju Prve srpske dobrovoljačke divizije izvršio je lično ruski car Nikolaj Drugi Romanov. Ruski car je tada blagoslovio srpske vojnike, a ruski umetnici Irina i Aleksandar Jesinki smatraju da taj blagoslov i danas traje, kroz nas, njihove sinove i unuke, te da zbog toga u toj misiji.
Aleksandar je završio likovnu akademiju, bavio se klasičnim slikarstvom i potom 15 godina specijalizovao crkveno slikarstvo, što mu je sada isključiva preokupacija. Njegova supruga Irina je diplomirani lingvista, istoričar umetnosti i teolog, pa su tako Irina i Aleksandar u oblasti crkvenog živopisa, gotovo jedinstveni i praktično i u oblasti teorije. Njima je tokom prvog boravka u Ruskom Selu domaćin bio Dušan Belović, a freskopisci iz Rusije nose veoma lepe utiske, jer su ih svi meštani lepo prihvatili. Temelj hramu u Ruskom Selu udaren je 1934. godine, gradnja je trajala godinu dana, a slikar Vladimir Zelinski je živopisom već naredne godine dao svoj veliki doprinos ovoj crkvi i mestu koje je za njega postalo dom. Zelinski je inače oslikao i pravoslavni hram Presvete Bogorodice u južnobanatskom mestu Putnikovu u opštini Kovačica.
- Pošto Zelinski nije bio školovan slikar, imao je svoj pristup slikartsvu, pa je zato moj zadatak teži. Moram da osetim šta je slikao i hteo da poruči, a da je to svojim radom ne uništim. Važno je da sačuvam njegovu autentičnost i uspešno obnovim freske. Osetio sam porive i namere Zelinskog, da se u njegovom srcu i radu oseti tuga i nesreća što je napustio otaybinu i što se nikada više nije vraćao na rodnu grudu – utisak je Aleksandra Jesinskog, kojem je veoma drago što on i supruga nastavljaju ono što je njihov sunarodnik Zelinski utkao na severu Banata.
Njegova supruga Irina naglašava da su nam preci ostavili neraskidivo prijateljstvo koje se učvršćuje i obnovom živopisa u pravoslavnog hrama u Ruskom Selu.
Prva od tri faze obnove je završena. Urađene su južna i severna apsida i četvorica jevanđelista. Irina i Aleksandar ponovo dolaze u junu da nastave drugu fazu rada na oltarskom delu i balkonu, a u završnoj trećoj fazi živopis crkve će biti potpuno obnovljen.
M. Mitrović