Završetak hrama Bogorodice u Palanci na jubilej osam vekova SPC

Ova jednobroda barokna crkva sa zvonikom podignuta je 1783. godine i predstavlja spomenik kulture od velikog značaja. Pre devet godina u Stambenom naselju „Sinaj“ sa preko 10.000 stanovnika, a ovde se taj deo grada naziva Nova Palanka, počela je gradnja novog pravoslavnog hrama posvećenog Pokrovu Presvete Bogorodice, slavi se 14. oktobra. Hram se dograđuje, a ovdašnje sveštenstvo najavljuje da će crkva dobiti konačan izgled i funkciju iduće godine kada se obeležava i osam vekova autokefalnosti Srpske Pravoslavne Crkve.              

- Radovi na izgradnji hrama Pokrova Presvete Bogorodice početi su 2009. godine – kaže protonamesnik Brane Milovac. – Za gotovo deset godina aktivnog bogoslužbenog crkvenog života, u konkretnom slučaju ovde u Bačkoj Palanci, na delu se pokazalo da je prosotor gde je sada hram, neophodno oplemeniti, odnosno dograditi delove crkve koji su zaista potrebni. Zbog toga su hramu dograđena dva bočna paraklisa, male crkvice, kapelice. Jedna je posvećena prepodobnoj mati Paraskve, odnosno Svetoj Petki, a druga je posvećena svetoj velikomučenici Marini ili Ognjenoj Mariji. Sada imamo trobrodu lađu koja ima tri oltara. U paraklisu Ognjene Marije nalazi se i jedna vizantijska krstionica u kojoj će se buduće generacije koje će se rađati i stasavati biti krštavane.               

Dograđena je i priprata, a bačkopalanački prota veli da osobe koje se razumeju u arhitekturu i crkveno graditeljstvo znaju da gotovo svi veliki hramovi, pogotovo oni koji su bili kraljevske i carske zadužbine imaju svoje priprate.                 - To je, između ostalog, urađeno i prilikom gradnje Pećke Patrijaršije, ali moramo da spomenemo i Studenicu, kao i Gračanicu – pojašnjava Milovac. – Svi ovi hramovi imaju funkcionalnu i liturgijsku bogoslužbenu upotrebu, odnosno liturgijski prostor se i tu nalazi. Priprata treba da se koristi i tokom velikih slava, kada ima mnogo kolača i koljiva, da sve to stoji u njoj, dok se liturgija nesmetano odvija u samom hramu. Pod tremom hrama je i palionica sveća koja je neophodna za funkcionisanje crkvenog života i opštih potreba svih ljudi dobre volje koji svrate ili dolaze redovno... Sve to je na kraju brižljivo ukrašeno biranom fasadom koja imitira upravo fasade najranijih vizantijskih, odnosno hrišćanskih bogomolja.

Zaštitnica hrišćanskog sveta

Bogorodica je zaštitnica hrišćanskog sveta, kažu teolozi, a Pokrov Presvete Bogorodice (14. oktobar) jedan je od najvećih praznika posvećenih Bogomajci. Obeležava se u znak sećanja na njeno čudesno pojavljivanje  u carigradskoj Bogorodičnoj crkvi u 911. godine, za vreme viznatijskog cara Lava Mudrog. Smatra se za zaštitnicu od gladi, bolesti i pomora, a, takođe, smatra se da posebnu pažnju posvećuje ženama, majkama i porodiljama.

Sagovornik „Dnevnika“ dodaje da su na našim prostorima tako građeni hramovi Gračanica i Bogorodica Ljeviška, a to je jedan tradicionalan način gradnje koji je dugovečan i ima svoju lepotu koja je uvek u trendu. Jer, materijali poput crvene opeke i sivog kamena odraz su ranohrišćanskog načina gradnje.                - Za sada, da ne budem subjektivan, sve ovo što se radi nailazi na pozitivne reakcije, kako onih koji žive ovde na „Sinaju“ u Palanci, tako i drugih koji ovuda prolaze – konstatuje Milovac. – Ovaj hram će, mogu sa sigurnošću reći, biti pečat ovog naselja i cele Bačke Palanke. Čak se usuđujem reći da će u budućnosti cela Palanka i ovo naselje biti prepoznatljivi po ovom hramu. Planiramo da na desetu godišnjicu početka radova, odnosno 2019. godine, izgradnju hrama privedemo kraju, kako eksterijerno tako i enterijerno.                

Prota dodaje da sa zadovoljstvom može da konstatuje da je do sada freskopis urađen na dve trećine hrama. Ovih dana počeće freskopisanje centralne kupole, severne i južne pevnice i domaćini se nadaju da će do proleća taj posao biti završen.              

  - Nadamo se da ćemo tokom iduće godine završiti sve poslove i hram pripremiti za osvećenje – najavljuje Milovac. – Iduća godina je veliki jubilej na nivou cele Srpske Pravoslavne Crkve, odnosno navršava se 800 godina od dobijanja autokefalnosti, ali i naš mali jubilej, deset godina od početka gradnje hrama Pokrova Presvete Bogorodice. Predstoje nam i radovi oko parternog uređenja, prilaznih staza, kao i jednog svetosavskog doma koji će se graditi. Svetosavski dom je neophodan za crkveni život da bi se posle Liturgije, venčanja, krštenja, narod okupljao, a u njegovom sklopu bila bi i jedna kancelarija. Kada sve bude gotovo naziv Trga Petrijarha Pavla, gde se hram nalazi, imaće pun smisao i značaj. Lokalana samouprava nas pomaže kako bi se ovaj deo grada upotpunio, a time i hram. Pored pomoći opštine nesmemo zaboraviti ni građane koji svojim ličnim prilozima pomažu izgradnju – konstatuje protonamesnik Brane Milovac.

Miloš Sudžum